Casio FZ-1 en Casio FZ-10M: iconische samplers met een uniek karakter

De Casio FZ-serie uit 1987 bestaat uit twee modellen die vandaag de dag een bijna cultstatus hebben bereikt: het FZ-1 toetsenbord en het FZ-10M rackmodel. Waar Casio voor veel mensen vooral bekendstaat om betaalbare keyboards, bewezen deze twee professionele samplers dat het merk ook op het hoogste niveau mee kon doen. De FZ-1 en FZ-10M combineren een brede sampling-engine, uitgebreide bewerkingsmogelijkheden en een verrassend krachtige synthesizersectie.

Bekijk aanbiedingen van moderne synthesizers bij:

Sampling in professionele vorm

De Casio FZ-1 was bij introductie opvallend geavanceerd. Het instrument beschikt over een zestien-bit sampler met variabele samplefrequenties van 9 kHz tot 36 kHz. Standaard bevatte het één megabyte geheugen, uitbreidbaar naar twee megabyte, waarmee je op lage samplefrequenties bijna twee minuten sampletijd kon halen. Dat was voor die tijd indrukwekkend en maakte de FZ-serie geschikt voor zowel sounddesign, podiumgebruik als studio-opnames.

Je kunt maximaal vierenzestig samples opslaan en ze verdelen over het volledige klavier. Dankzij het grote LCD-scherm kun je geluiden visueel bewerken. Bewerken voelt daardoor natuurlijk aan: je ziet waar je knipt, waar de loop begint, hoe de golfvorm loopt. Functies zoals tunen, trimmen en loopen zijn direct toegankelijk en geven je veel controle zonder dat je door menu’s hoeft te worstelen.

Synthese en filterarchitectuur

Wat veel gebruikers verrast, is de ingebouwde synthesizersectie. Casio combineerde de sampler met digitale synthese, waaronder additieve harmonische opbouw, waveform-tekenen en klassieke basisgolven zoals zaagtand, puls, dubbele sinus en willekeurige vormen.

De filters en envelopes hebben een analoge workflow en bestaan uit acht fasen, waardoor je expressieve klankvormen kunt maken. In combinatie met de multisample-engine ontstaat een hybride synthesizer die zowel warme pads als experimentele texturen kan leveren.

De FZ-10M: dezelfde kracht in rackvorm

Naast de FZ-1 met toetsenbord bracht Casio het FZ-10M rackmodel uit. Intern werkt het vrijwel hetzelfde, maar het bevat standaard twee megabyte geheugen en XLR-aansluitingen. Voor producers met een studio vol modules was dit een aantrekkelijke keuze. De kern blijft identiek: dezelfde sampler, dezelfde synth-engine en hetzelfde karakter.

Bekende gebruikers

De FZ-serie is door de jaren heen in handen geweest van uiteenlopende artiesten. Onderworld, Kronos Quartet, Dee-Lite, 2 Live Crew en Kitaro worden regelmatig genoemd als gebruikers van de FZ-1. De Duitse Hohner HS-1, die technisch gelijk is aan de FZ-1, werd gebruikt door Coldcut.

Wat vinden gebruikers van de Casio FZ-1 en FZ-10M?

Wie de ervaringen van gebruikers erbij pakt, ziet al snel dat de FZ-serie een trouw publiek heeft opgebouwd. Veel muzikanten omschrijven de Casio FZ-1 als een stevige sampler met een goede klank en een verrassend fijn klavier. Het instrument wordt vaak beschreven als een solide sampler met een karaktervolle, licht korrelige sound die bijzonder goed werkt voor drums en ritmische loops.

Gebruikers die al jaren met een FZ-1 werken, noemen het apparaat het middelpunt van hun studio en geven aan dat de bediening, zeker voor die tijd, opvallend intuïtief is. De grote waveform weergave op het scherm maakt het bewerken van samples visueel en inzichtelijk, waardoor je volgens hen langer blijft experimenteren. Sommigen vertellen dat ze pas na langere tijd de handleiding nodig hadden, bijvoorbeeld voor meer geavanceerde functies zoals meerfasige loops.

Bij de FZ-10M module vallen vooral de klankkwaliteit en de mogelijkheden van de synthese op. Gebruikers vergelijken het geluid gunstig met concurrenten uit dezelfde periode en vinden de combinatie van zestien bit sampling met additieve en subtractieve synthese nog steeds interessant. De aanwezigheid van resonantie op het filter wordt expliciet genoemd als pluspunt ten opzichte van sommige andere samplers uit die tijd.

Er zijn ook kritische noten. De beperkte geheugenomvang en de afhankelijkheid van floppy disks worden geregeld genoemd als praktische beperking. Sommige FZ-10M gebruikers klagen over een relatief laag uitgangsniveau of verouderde opslag, waardoor onderhoud of een floppy emulator soms noodzakelijk is om het systeem betrouwbaar te houden.

Toch blijft de algemene teneur positief. Veel producers vinden dat de FZ-1 en FZ-10M een eigen plek hebben naast moderne software en hardware. Ze prijzen het directe gevoel van werken met een fysieke sampler en de unieke mix van sampling en synthese. Voor wie bereid is om met de beperkingen van een ouder digitaal systeem te leven, voelt de FZ-serie nog steeds als een inspirerend instrument dat uitnodigt om nieuwe klanken te ontdekken.

FZ-1 versus Hohner HS1

De Hohner HS-1 is in feite een directe variant van de Casio FZ-1, maar dan onder een ander merk en met een iets andere uitstraling. De interne techniek, klankmotor en mogelijkheden zijn identiek. Dat betekent dat je dezelfde zestien-bit sampler, dezelfde bewerkingsfuncties, dezelfde synthesizersectie en dezelfde uitgebreide filters krijgt.

Wat is dan het verschil?

Het verschil zit vooral in de behuizing en het merk:

• De HS-1 werd door Hohner op de markt gebracht voor de Duitse markt.
• De kleurstelling is lichter en oogt iets strakker dan de originele donkere FZ-1.
• Onder de motorkap is het instrument exact hetzelfde.

Veel gebruikers beschouwen de HS-1 daarom als een uiterlijk alternatief, maar klankmatig volledig gelijk aan de FZ-1. Je hoort precies dezelfde samplerkarakteristiek, dezelfde filters en dezelfde digitale synthese.

Bekend gebruik

De HS-1 werd onder andere gebruikt door Coldcut, die juist door het karakter van deze sampler geïnspireerd raakten. Producers die de HS-1 gebruiken, noemen hem vaak een “verborgen parel” omdat hij onder de radar vloog ten opzichte van grotere merken, terwijl de mogelijkheden identiek zijn aan de veel bekendere FZ-1.

Waarom belangrijk in relatie tot de FZ-1?

Omdat ze technisch gelijk zijn, wordt de HS-1 vaak gezien als:

• een betaalbaar alternatief voor een originele Casio FZ-1
• een collector’s item voor liefhebbers vanwege de unieke behuizing
• een praktische vervanger wanneer je de FZ-1 workflow zoekt maar geen exemplaar kunt vinden

Voor verzamelaars en vintage-liefhebbers maakt dit de HS-1 een interessant onderdeel van de bredere FZ-familie: een toestel dat dezelfde creatieve mogelijkheden biedt, maar er net even anders uitziet.

Conclusie

De Casio FZ-1 en FZ-10M, maar ook de Hohner HS1 vormden samen een bijzondere periode in de geschiedenis van digitale sampling. Ze bieden een unieke combinatie van uitgebreide bewerking, een verrassend diepe synthese-engine en een herkenbaar klankprofiel. Voor liefhebbers van vintage samplers zijn dit nog altijd inspirerende en bruikbare machines, zowel in de studio als op het podium.

BEKIJK MUZIEKBUNDEL OP THOMANN