E-mu ESI-32 Sampler Review: Rackmount Sampler

De E-mu ESI-32 is een veelzijdige rackmount sampler die halverwege de jaren negentig de markt op kwam als een betaalbaar alternatief voor duurde professionele samplers. Met zijn modulaire ontwerp en uitbreidingsmogelijkheden richtte E-mu Systems zich op muzikanten die wilden beginnen met sample-gebaseerde muziek zonder direct duizenden euro's uit te geven. Maar is deze sampler ook vandaag de dag nog relevant? In dit uitgebreide artikel duiken we diep in de mogelijkheden, specificaties en gebruikerservaringen van de E-mu ESI-32.

Wat is de E-mu ESI-32?

De ESI-32 (model 6200) is een 2U rackmount sampler die in 1996 werd geïntroduceerd als een vereenvoudigde versie van E-mu's topmodel EIIIX. Het instrument deelt dezelfde voice-architectuur en software-interface met de EIIIXS, maar komt in een compactere en betaalbaardere behuizing. E-mu Systems ontwierp de ESI-32 met een duidelijke filosofie: start klein en goedkoop, maar bouw uit naar een volledig professioneel systeem wanneer je budget en behoeften groeien.

In tegenstelling tot veel samplers uit die tijd, die compleet uitgerust maar prijzig waren, koos E-mu voor een modulair concept. De standaard ESI-32 komt met 2MB RAM, een 3,5-inch floppy drive en geen SCSI of digitale I/O – deze features zijn verkrijgbaar als optionele uitbreidingen. Dit maakte de instapprijs aanzienlijk lager dan concurrenten zoals de Roland S-760 of Akai S3000.

BEKIJK MUZIEKBUNDEL OP THOMANN

Technische specificaties en features

Basisconfiguratie

De standaard ESI-32 biedt een solide basis voor sampling. Met 2MB RAM heb je ongeveer elf seconden sampletijd bij 44,1kHz in stereo. Dat klinkt misschien beperkt in het moderne tijdperk van gigabytes aan RAM, maar voor drums, loops en one-shots is dit ruim voldoende om mee te beginnen.

Belangrijkste basisspecificaties:

• Polyfonie: 32 stemmen (16 stemmen in stereo)
• Multitimbraliteit: 16 MIDI-parts
• Sampling: 16-bit bij 44,1kHz of 22,05kHz
• Filters: 32 digitale resonante 4-pole filters
• RAM: 2MB standaard (uitbreidbaar tot 32MB)
• Outputs: Vier individuele ongebalanceerde outputs (18-bit)
• Opslag: 3,5-inch high-density floppy drive (1,4MB)

De ESI-32 kan samplen in mono, stereo, of alleen links/rechts kanaal. Handige features zoals auto-looping, truncating, getriggerde sampling en automatische toetsplaatsing maken het samplen toegankelijk, zelfs voor beginners die nog nooit met een hardware sampler hebben gewerkt.

Bewerkingsmogelijkheden

Waar de ESI-32 echt schittert, is in zijn uitgebreide sample-editing capabilities. Het instrument biedt een arsenaal aan tools voor het vormgeven van je samples:

• Basisbewerkingen: Truncate, loop editing, gain control, reverse, taper, DC filter, stereo/mono conversie en tuning.
• Geavanceerde processing: De ESI-32 beschikt over professionele tools zoals parametrische EQ, time compression/expansion, pitch shifting, Doppler-effecten, een exciter en zelfs transform multiply – een vorm van harmonische sample-morphing die uniek was voor E-mu samplers.
• Modulatie en envelopes: Naast de standaard AHDSR-envelopes voor amplitude en filter, heeft de ESI-32 een auxiliary envelope en LFO voor creatieve modulatie. De interface is tekstgebaseerd maar logisch gestructureerd, waardoor navigeren door de menus relatief intuïtief aanvoelt.

Modulair: Het grootste verkoopargument

Wat de ESI-32 onderscheidt van vrijwel elke andere sampler uit die periode, is zijn radicaal modulaire ontwerp. In plaats van een volledig uitgeruste machine te bouwen en die voor een hoge prijs te verkopen, bood E-mu een platform dat kon groeien met je behoeften en budget.

RAM Uitbreidingen

De ESI-32 gebruikt standaard 30-pins SIMM-modules (dezelfde als oudere Macintosh computers), wat destijds betaalbaarder was dan de proprietary ZIP RAM die E-mu in eerdere modellen gebruikte. De sampler heeft twee SIMM-slots die dezelfde capaciteit moeten bevatten, wat betekent dat je kunt upgraden naar 8MB (2×4MB), 16MB (2×8MB) of zelfs 32MB (2×16MB). Bij maximale RAM heb je ongeveer zes minuten sampletijd bij 44,1kHz stereo – meer dan genoeg voor de meeste toepassingen.

Een nadeel van dit systeem is dat je moet beslissen hoe ver je wilt upgraden voordat je begint. Als je start met 2×1MB modules en later naar 16MB wilt, moet je de originele modules vervangen – ze zijn niet stapelbaar. Dit vergde vooruitziende planning, maar hield de kosten laag voor degenen die tevreden waren met minder geheugen.

SCSI Connectiviteit

De standaard ESI-32 komt zonder SCSI-interface, maar deze is verkrijgbaar als optionele uitbreidingskaart. SCSI opende een wereld aan mogelijkheden: externe harde schijven, CD-ROM drives, Zip-drives, en zelfs computer-interfacing met software zoals ReCycle voor beat-slicing.

De ESI-32 werd geleverd met SCSI arbitration firmware, wat theoretisch twee ESI-32's toestond om dezelfde drive te delen en te functioneren als een enkel 64-stem polyfoon systeem via MIDI overflow mode. In de praktijk was dit een gimmick die weinig mensen gebruikten, maar het laat wel zien hoe doordacht E-mu over uitbreidbaarheid nadacht.

De Turbo Expansion Kit: Gamechanger

Als er één upgrade is die de ESI-32 transformeert van een degelijke budget-sampler naar een semi-pro productietool, dan is het wel de Turbo Expansion Kit. Deze uitbreiding voegt functionaliteit toe die de ESI-32 in een compleet andere klasse plaatst:

Twee onboard effectprocessors met hoogwaardige algoritmes voor reverb, delay, chorus en distortion. Deze 24-bit effecten waren kwalitatief vergelijkbaar met wat je in de duurdere E-mu E4-serie zou vinden.

Uitbreiding naar 8 outputs: In plaats van alleen stereo out, krijg je toegang tot acht individuele uitgangen voor multi-channel mixing. Ideaal voor producers die drums op aparte kanalen willen mixen.

Z-plane filters: De Turbo Kit brengt de legendarische E-mu filter-algoritmes naar de ESI-32, inclusief vocale formanten, comb filters en complexe multimode filters die perfect zijn voor filter-sweeps en loop-manipulation.

Voor veel gebruikers was de Turbo Expansion Kit de reden om voor de ESI-32 te kiezen boven Akai's S2000. De prijs/kwaliteit verhouding met deze upgrade was simpelweg onklopbaar.

Digital I/O Kaart

Voor de professionele gebruiker bood E-mu ook een Digital I/O kaart met SPDIF In/Out op RCA-connectoren. Deze kaart ondersteunde sample rates van 32kHz, 44,1kHz en 48kHz, wat digitale overdracht mogelijk maakte vanaf DAT-recorders of digitale mixers zonder kwaliteitsverlies door A/D en D/A conversie.

ESI-32 versus de concurrentie

Akai S2000 en S3000

Halverwege de jaren negentig was Akai de onbetwiste koning van samplers. De S-serie had een reputatie opgebouwd als betrouwbare, professionele instrumenten gebruikt door iedereen van hiphop-producers tot techno-artiesten. Hoe hield de ESI-32 zich staande?

Display: Dit was het grootste verschil. De Akai S3000 (en S3000XL) had een grafisch LCD-scherm waar je waveforms kon zien, wat sample-editing veel intuïtiever maakte. De ESI-32 heeft slechts een 2×16 tekstdisplay, wat betekent dat je blind moet vertrouwen op parameters en de jog-wheel om transients en loops te vinden.

Geluid: Hier werd het interessant. Veel gebruikers rapporteerden dat de ESI-32 warmer en vetter klonk dan de Akai S2000, vooral op bassen en pads. De filters van de ESI werden beschreven als "soepeler" en "minder digitaal hard" dan Akai's implementatie. De Akai's hadden echter een helderder, gedefinieerder geluid dat beter werkte voor drums en vocalen.

Gebruiksgemak: Akai won dit met gemak. De functietoetsen onderaan het S3000-scherm maakten navigeren door menus aanzienlijk sneller. De ESI-32's interface werd vaak omschreven als "een beetje stijf" en vereiste geduld.

Prijs: Bij lancering was de ESI-32 aanzienlijk goedkoper dan de S3000XL, wat hem populair maakte bij budget-bewuste producers. Echter, met alle uitbreidingen kwam de ESI-32 in dezelfde prijsklasse als de Akai.

Roland S-760

De Roland S-760 was de premium optie in dit segment. Met zijn mooie CRT-scherm, uitgebreide effecten en gepolijste interface was het een status-symbool in studio's. De ESI-32 kon qua features redelijk meekomen (vooral met Turbo Kit), maar miste de visuele flair en geïntegreerde workflow van de Roland.

Sound on Sound plaatste de ESI-32 "mid-way between the Akai S01 at the sub-£1000 mark and the Roland S760 at around £1600", wat precies E-mu's doel was: professionele klankjualiteit zonder de premiumprijs.

Wat vinden gebruikers van de E-MU ESI-32?

Het mooiste aan het onderzoeken van vintage gear is het lezen van ervaringen van mensen die er jarenlang mee hebben gewerkt. Voor de ESI-32 is het beeld gemengd maar overwegend positief.

De Positieve Kant

• Geluid: Dit wordt keer op keer genoemd als het sterkste punt. "Pure E-mu sound", "fat and heavy", "incomparable with Yamaha or modern Akai" – gebruikers zijn lyrisch over de klankkarakteristieken. De A/D converters werden gepraasd als krachtig, en het monster-preamp circuit gaf samples een warme, analoge body.
• Betrouwbaarheid: Meerdere gebruikers melden dat hun ESI-32 "meerdere Amerikaanse tours en een bijzonder dronken Europese tour heeft overleefd". De bouwkwaliteit wordt beschreven als solide, zonder de kinderziektes die sommige Akai S2000-units hadden met defecte knoppen en uitgangen.
• Prijs/kwaliteit: Voor weinig geld vind je een tweedehands sampler die professioneel werk kan leveren. Zoals één gebruiker het verwoordde: "Mega cheap thrills sampler with awesome sound."

De Negatieve Kant

• Interface frustraties: Het gebrek aan een grafisch display is voor sommigen een dealbreaker. "I wish it had waveform editing", "the menu structure is a pain" – dit zijn veelvoorkomende klachten. De jog-wheel functie compenseert enigszins, maar het is geen vervanging voor visuele feedback.
• Geen ingebouwde effecten (zonder Turbo Kit): Dit werd gezien als een gemiste kans. Waar de latere ESI-2000 en ESI-4000 standaard effecten hadden, moest je voor de ESI-32 extra betalen.
• Floppy drives zijn traag: Alle E-mu samplers uit die periode hadden notoir trage floppy drives. SCSI-opslag was praktisch een must, en dat betekende extra kosten voor een Zip-drive of externe harde schijf.
• Bestandsformaat: De ESI-32 gebruikt E-mu's EOS bestandsformaat, wat betekent dat je zonder speciale software (zoals Chicken Systems Translator) samples niet kunt uitwisselen met computers. Moderne oplossingen zoals SCSI2SD maken dit makkelijker, maar het blijft een extra uitdaging.

BEKIJK MUZIEKBUNDEL OP THOMANN

De ESI-32 in modern context

Verder in de tijd, is hardware sampling een niche activiteit geworden. Software samplers zoals Native Instruments Kontakt, Ableton Sampler en Logic's EXS24 bieden vrijwel onbeperkte mogelijkheden zonder kabels, hardware-crashes of opslagbeperkingen. Waarom zou je dan nog een ESI-32 willen?

De Hardware Appeal

Er is iets onmiskenbaar aangenaam aan werken met hardware. Fysieke knoppen, geen schermvermoeidheid, en een workflow die je dwingt om creatieve beslissingen te nemen in plaats van eindeloos te tweaken. De ESI-32 heeft ook een klankkarakter, die warme E-mu preamps en filters – die software moeilijk perfect kan repliceren.

Veel producers gebruiken de ESI-32 vandaag de dag als een "character sampler": sample iets digitaal schoon op je computer, stuur het naar de ESI-32, bewerk het met die vette filters en resample het terug. Het voegt een analoge warmte toe die Plugins niet kunnen evenaren.

De Vintage Factor

Als je werkt in genres zoals lo-fi hiphop, jungle, of oldschool techno, is de ESI-32 perfect. De beperkingen (beperkte RAM, geen visuele waveform editing) dwingen je om te werken zoals producers in de jaren negentig dat deden – en dat geluid is nu weer hip.

Voor wie Is de ESI-32 geschikt?

Ideaal voor:

• Producers die hardware-sampling willen leren kennen zonder te veel te investeren
• Lo-fi en vintage sound aesthetics liefhebbers
• Mensen die al E-mu EIII sample-libraries hebben (volledig compatibel via SCSI)
• DAWless producers die een betrouwbare trigger-box nodig hebben
• Mensen die waarde hechten aan het E-mu geluid en modulariteit

Minder geschikt voor:

• Producers die snel willen werken en visuele feedback verwachten
• Beginners zonder SCSI-kennis (kan frustrerend zijn)
• Mensen die zoeken naar een all-in-one oplossing zonder uitbreidingen

Persoonlijke muzieknoot

Ik zag deze toevallig weer voorbijkomen en het riep al snel gemengde gevoelens op van struggle en irritatie. Dit instrument (of sample module) had ooit z'n weg naar m'n studio gevonden. Net zoals diverse vintage Akai samplers. Toch heeft de ESI me mooit echt kunnen bekoren en was de bruikbaarheid van dit zogenaamde ondergewaardeerde apparaat ver te zoeken. Achteraf lach ik erom, want misschien heeft het ermee te maken dat ik snel wil spelen, sounds wil ontdekken en moduleren op een relatief eenvoudige manier. Vooral het layeren van sounds om er een vet geheel van te maken is mijn favoriete bezigheid. Dat kan met de Arturia Polybrute 12, maar dat terzijde. Dus ik ben benieuwd naar jouw ervaringen met de E-MU ESI-32. Een reactie kun je onderaan in het veld "reacties" kwijt. Let me know! 

Conclusie: Een ondergewaardeerde klassieker?

De E-mu ESI-32 is geen perfecte sampler, maar het is wel een bijzonder interessante. Het modulaire concept was ahead of its time, de klankjualiteit overtreft de prijs, en met de juiste uitbreidingen kan het meekomen met veel duurdere machines.

Is het nog steeds de beste keuze vandaag de dag? Dat hangt af van je verwachtingen. Als je een plug-and-play, moderne sampler wilt, zijn er betere opties. Maar als je het E-mu geluid waardeert, hardware workflow verkiest boven software, en bereid bent om te leren werken met een tekstueel display en SCSI, dan is de ESI-32 een fantastische koop.

Voor weinig geld, krijg je tweedehands een instrument dat gebruikt is door professionals, dat nog steeds relevant is voor bepaalde productie-stijlen, en dat een stukje muziekgeschiedenis vertegenwoordigt. In een tijdperk waar alles digitaal en oneindig uitbreidbaar is, is er iets charmants aan een sampler die zegt: "Ik heb 2MB RAM, geen grafisch scherm, en ik klink fantastisch. Deal with it."

De E-mu ESI-32 is geen instrument voor iedereen (ook niet voor mij), maar voor degenen die zijn charme begrijpen, is het een loyale compagnon die decennia mee kan gaan.

BEKIJK MUZIEKBUNDEL OP THOMANN