De Keytek CTS-5000R: Een Blik op deze Unieke en Ondergewaardeerde Synthesizer!
Als je op zoek bent naar een synthesizer die afwijkt van de gebaande paden, dan is de Keytek CTS-5000R misschien wel het verborgen juweel waar je naar op zoek bent. Dit relatief onbekende Italiaanse instrument combineerde de kracht van additieve synthese met een rijke klankwereld die verder ging dan de conventionele subtractieve synthesizers van zijn tijd. In dit artikel duiken we in de unieke mogelijkheden en geluiden van de CTS-5000R, en ontdekken we waarom dit instrument nog steeds een plek verdient in de harten van verzamelaars en sound designers.
Persoonlijke noot
Ik heb een tijdje synthesizer modules verzameld maar dat liep volledig uit de hand en ben ik vanwege ruimtegebrek (en een te dure hobby) mee gestopt. Één van de modules was de KEYTEK CTS-5000 R die ik eigen weinig heb gebruikt vanwege het arsenaal aan andere modules. De gekste modules heb ik in m'n bezit gehad en over de Keytek mag je zelf oordelen wat je ervan vindt.
Wat is de Keytek CTS-5000R?
De Keytek CTS-5000R, gelanceerd in de '80-er jaren, was een digitale synthesizer die een zeldzame benadering koos door additieve synthese te gebruiken. Waar de meeste synths uit die tijd werkten met subtractieve methoden, bouwde de CTS-5000R zijn geluiden op door het combineren van harmonische golven. Dit maakte het mogelijk om geluiden te creëren die zowel rijk als complex waren, met een diepte die moeilijk te bereiken is met traditionele technieken.
Unieke Geluiden
De CTS-5000R blinkt uit in het produceren van geluiden die variëren van evoluerende pads en texturen tot heldere leads en futuristische baslijnen. Dankzij de additieve synthese kan de CTS-5000R unieke soundscapes creëren die constant in beweging zijn, ideaal voor genres zoals ambient, experimentele muziek, en zelfs filmische soundtracks. De mogelijkheid om elke harmonische component nauwkeurig te manipuleren geeft de gebruiker een ongeëvenaarde controle over de klankkleur.
De multitimbrale mogelijkheden van de CTS-5000R, samen met de 64-stemmige polyfonie, zorgden ervoor dat je meerdere klanken tegelijkertijd kon spelen, wat resulteerde in rijke lagen en complexe arrangementen. Dit was vooral nuttig voor studiowerk, waar muzikanten vaak met meerdere sporen tegelijk werken.
Wat is Additieve synthese?
Additieve synthese is een vorm van geluidssynthese waarbij complexe klanken worden opgebouwd door het toevoegen van meerdere eenvoudige geluidsgolven, vaak sinusoïden, met verschillende frequenties en amplitudes. In tegenstelling tot subtractieve synthese, waar geluiden worden gecreëerd door het filteren van een rijk harmonisch signaal, richt additieve synthese zich op het opbouwen van geluiden door individuele harmonische componenten (ook wel partials of overtonen genoemd) samen te voegen.
Hoe werkt het?
Bij additieve synthese worden klanken gecreëerd door een reeks harmonische golven (meestal sinusgolven) met verschillende frequenties te combineren. Elke harmonische component van de klank heeft zijn eigen frequentie, amplitude en fase. De totale klank is dan het resultaat van deze gecombineerde frequenties.
Basisprincipe: Een zuivere toon kan worden weergegeven door één enkele sinusgolf, maar een complexe klank, zoals een trompet of een viool, bevat meerdere harmonische componenten.
Overtonen en boventonen: Een complex geluid bevat vaak een grondtoon (de fundamentele frequentie) en meerdere overtonen of boventonen, die samen de rijke klankkleur of timbre van het geluid vormen.
Voordelen van additieve synthese:
Zeer nauwkeurige controle: Omdat elke harmonische component afzonderlijk kan worden gemanipuleerd, biedt additieve synthese een ongeëvenaarde controle over de klankkleur en het verloop van het geluid.
Natuurlijk klinkende klanken: Additieve synthese kan helpen om zeer nauwkeurige en natuurlijke klanken te reproduceren, vooral voor geluiden die moeilijk te modelleren zijn met andere synthesemethoden.
Flexibiliteit: Het is mogelijk om complexe evoluties van klanken te creëren door in de tijd veranderingen in amplitude, frequentie en fase aan te brengen.
Nadelen:
Rekenkracht: Additieve synthese vereist vaak aanzienlijke rekenkracht om complexe geluiden in realtime te genereren, vooral wanneer een groot aantal harmonischen moet worden berekend.
Moeilijker te programmeren: Voor veel gebruikers kan het lastig zijn om klanken intuïtief te programmeren, omdat je moet werken met individuele harmonischen in plaats van het meer directe gebruik van filters en oscillatoren bij subtractieve synthese.
Toepassingen:
Additieve synthese is gebruikt in verschillende klassieke synthesizers en software-synths. Enkele voorbeelden zijn:
Yamaha SY-77 en Yamaha FS1R: synthesizers die FM-synthese combineren met additieve mogelijkheden.
Keytek CTS-5000: zoals eerder genoemd, maakte deze synth gebruik van additieve synthese voor unieke klanken.
Camel Audio Alchemy (nu onderdeel van Logic Pro): een populaire software-synth met krachtige additieve synthese-mogelijkheden.
Additieve synthese is vooral populair in geluidsdesign en academische muziek omdat het zo'n nauwkeurige controle over harmonische inhoud biedt. Het is echter vaak minder toegankelijk voor gemiddelde muzikanten vanwege de complexiteit van de parameterinstelling.
Wat vinden gebruikers van de CTS-5000R?
Gebruikers van de Keytek CTS-5000R hebben gemengde meningen over dit apparaat, dat wordt beschouwd als een zeldzame en niche synthesizer. De CTS-5000R wordt vaak geprezen om zijn unieke klankmogelijkheden, die voortkomen uit de additieve synthese. Dit maakt het mogelijk om rijke, complexe klanken te creëren die niet gemakkelijk te bereiken zijn met conventionele subtractieve synths. Gebruikers die geïnteresseerd zijn in sound design en experimentele muziek, waarderen vooral de pads, evoluerende soundscapes en de mogelijkheid om gedetailleerde geluiden te creëren.
Aan de andere kant vinden sommige gebruikers dat het programmeren van de CTS-5000R een uitdaging is. De interface wordt als minder intuïtief ervaren, waardoor het tijd kost om het apparaat volledig te benutten. Bovendien is de synthesizer minder geschikt voor livegebruik, omdat het een rackmodule is zonder toetsen, wat het vooral geschikt maakt voor studio-opstellingen.
Al met al is de Keytek CTS-5000R geliefd onder verzamelaars en muzikanten die op zoek zijn naar een onderscheidend en experimenteel geluid, maar het is geen synth voor beginners of muzikanten die op zoek zijn naar een snel en eenvoudig te bedienen apparaat. Het wordt vooral gewaardeerd om zijn vermogen om diepe en onconventionele klanken te creëren die moeilijk te vinden zijn in meer populaire synthesizers
Kortom, ondanks de indrukwekkende klankmogelijkheden was de CTS-5000R geen synth voor beginners. Het programmeren van geluiden vereiste geduld, omdat de gebruikersinterface allesbehalve intuïtief was. De menustructuur en het werken met afzonderlijke harmonischen maakten het een uitdaging om snel geluiden aan te passen. Dit weerhield echter serieuze muzikanten en geluids-freaks er niet van om de diepe klankmogelijkheden te verkennen.
Hoe Zijn de Geluiden?
De geluiden van de Keytek CTS-5000R kunnen het best worden omschreven als organisch en gelaagd. Dankzij de additieve synthese produceerde het instrument klanken die rijk en dynamisch zijn. De pads waren dromerig en evolueerden subtiel, perfect voor atmosferische muziek. De leads hadden een glasachtige kwaliteit, scherp en sprankelend, terwijl de bassen stevig en vol klonken, met een futuristisch tintje.
Ook voor experimentele geluidseffecten was de CTS-5000R bijzonder geschikt. Door de talloze harmonischen te manipuleren, konden complexe, glitch-achtige effecten en abstracte texturen worden gecreëerd die moeilijk te reproduceren waren met subtractieve synthese. Dit maakte het een favoriet bij geluidsontwerpers in nichemarkten zoals avant-garde en filmmuziek.
Aansluitingen 
De Keytek CTS-5000R beschikt over de standaard aansluitingen die je zou verwachten op een professionele rackmodule uit de jaren '90. Deze omvatten:
MIDI I/O: Standaard MIDI-ingang, -uitgang en -doorvoer om het apparaat aan te sluiten op andere MIDI-instrumenten en controllers.
Audio-uitgangen: Stereo line-uitgangen voor het aansluiten van de synth op een mengpaneel, versterker, of opnameapparatuur.
Sustain-pedaal ingang: Voor het aansluiten van een sustainpedaal, waarmee je geluiden kunt verlengen.
Hoofdtelefoonuitgang: Voor het beluisteren van de geluiden via een hoofdtelefoon, ideaal voor stille oefensessies.
Dit maakt de CTS-5000R veelzijdig genoeg om te integreren in zowel live- als studio-opstellingen, hoewel hij door zijn interface en menugebaseerde bediening meer gericht is op het gebruik in studio's..
Niche product
Ondanks de indrukwekkende specificaties bleef de CTS-5000R een niche-product. Het Italiaanse merk Keytek wist nooit dezelfde bekendheid te bereiken als concurrenten zoals Roland of Yamaha, waardoor dit instrument vooral populair werd onder verzamelaars en synthesizerpuristen. Het ontbreken van een toetsenbordversie maakte de CTS-5000R ook minder aantrekkelijk voor live optredens, maar in studio's vond het zijn plek als een krachtig geluidsontwerpinstrument.
Toetsenbord versie
Naast de rackversie, de Keytek CTS-5000R, bestaat er ook een toetsenbordversie van de CTS-5000. Deze versie werd voorzien van een volledig klavier, waardoor het niet alleen een module was, maar ook een standalone synthesizer.
De toetsenbordversie had dezelfde mogelijkheden als de rackversie, met additieve synthese, uitgebreide polyfonie en een breed scala aan geluiden. Het toetsenbord gaf gebruikers de mogelijkheid om direct met de synth te spelen zonder een externe MIDI-controller of midikeyboard nodig te hebben.
Wat is de overeenkomst en vergelijking met Siel?
De Keytek CTS-5000 (en R) en de producten van Siel delen een interessante geschiedenis. Keytek was namelijk een dochteronderneming van Siel, een Italiaanse fabrikant van synthesizers en andere elektronische instrumenten in de jaren '80 en '90. Beide merken zijn nauw met elkaar verbonden, en de CTS-5000 werd ontwikkeld toen Siel zich meer begon te richten op digitale synthesizers.
Enkele overeenkomsten zijn:
Technologische achtergrond: Beide merken deelden veel van dezelfde technologieën. Siel stond bekend om zijn digitale synthese en experimenteerde al vroeg met digitale additieve synthese, wat werd doorgezet in de Keytek CTS-5000.
Ontwikkeling en distributie: De producten van Keytek, zoals de CTS-5000, werden gezien als een doorontwikkeling van de instrumenten die Siel eerder op de markt bracht. Dit omvatte ook hun synthesizers zoals de Siel DK-80 en DK-600, die net als de CTS-lijn gericht waren op muzikanten die op zoek waren naar unieke en complexe klanken.
Marktbenadering: Zowel Siel als Keytek probeerden zich te onderscheiden van grotere merken zoals Roland en Yamaha door nicheproducten te maken die complexere en minder conventionele geluiden konden produceren. Dit verklaart waarom beide merken geliefd waren onder muzikanten en verzamelaars die op zoek waren naar een ander soort klank.
Keytek is dus in veel opzichten een voortzetting van de innovaties van Siel, en de CTS-5000 kan worden gezien als een logische evolutie van de technologieën en de filosofie die Siel had ontwikkeld in de synthesizermarkt.
Samengevat
De Keytek CTS-5000R is een unieke synthesizer die zijn tijd ver vooruit was met zijn gebruik van additieve synthese. Hoewel het geen eenvoudig instrument is om te beheersen, biedt het diepe klankmogelijkheden en een unieke benadering van geluidssynthese.
Voor degenen die bereid zijn om zich te verdiepen in de complexiteit ervan, opent de CTS-5000R een wereld van ongehoorde geluiden die perfect passen in experimentele en atmosferische muziek. Ondanks zijn lage populariteit is dit instrument een verborgen schat voor verzamelaars en geluidsexplorateurs die op zoek zijn naar iets anders dan de standaard subtractieve synths.
Met welke moderne module of synth zou je de CTS-5000R kunnen vergelijken?
De Keytek CTS-5000R, met zijn additieve synthese en niche-status, kan in sommige opzichten worden vergeleken met moderne synthesizers of modules die zich richten op diepe geluidsmanipulatie en complexe klankvorming. Hoewel directe vervangers voor dit zeldzame apparaat schaars zijn, zijn er een aantal moderne opties die vergelijkbare functies bieden, vooral op het gebied van additieve synthese en geluidsontwerp. Neem de lijst hieronder dan ook met een korreltje zout en doe zelf altijd goed onderzoek naar hetgeen je wenst.
1. Korg Modwave
De Korg Modwave is een moderne digitale synth met wavetable synthese en uitgebreide modulatietools. Hoewel het geen additieve synthese biedt, heeft het vergelijkbare mogelijkheden om zeer complexe en evoluerende klanken te creëren. De wavetable engine biedt veel diepgang en flexibiliteit voor het ontwerpen van unieke geluiden, net als de CTS-5000R.
2. Waldorf Quantum / Iridium
De Waldorf Quantum en Iridium zijn krachtige synthesizers die verschillende vormen van synthese bieden, waaronder additieve synthese en wavetable synthese. Deze apparaten zijn geliefd onder sound designers en muzikanten die complexe klanken willen creëren. Ze bieden een vergelijkbaar niveau van diepgang en flexibiliteit als de CTS-5000R, vooral op het gebied van niet-traditionele geluiden.
3. Arturia Pigments
Arturia Pigments is een populaire software-synth die additieve synthese combineert met andere synthesevormen zoals wavetable en virtueel analoog. Het biedt veel mogelijkheden om geluiden vanaf de basis op te bouwen, net zoals de CTS-5000R, en het is bijzonder geschikt voor sound design en experimenten.
4. Native Instruments Razor
Razor is een additieve synthesizer in softwarevorm, ontworpen door Native Instruments, en biedt een diepe controle over harmonische spectra. Dit maakt het een zeer geschikte moderne vergelijking met de additieve synthese van de CTS-5000R, vooral voor muzikanten die op zoek zijn naar gedetailleerde klankconstructie.
Hoewel deze moderne synthesizers verschillende vormen van digitale synthese gebruiken, delen ze de filosofie van de CTS-5000R: uitgebreide controle over klanken en de mogelijkheid om complexe geluidstexturen te creëren die verder gaan dan wat mogelijk is met eenvoudige subtractieve synthese.
Wat is de KEYTEK CTS-5000R waard?
De Keytek CTS-5000R is een zeldzame synthesizer waardoor de waarde op de tweedehandsmarkt sterk kan variëren, afhankelijk van de conditie en beschikbaarheid.
In Europa kun je prijzen verwachten tussen €200 en €350, afhankelijk van de staat van het apparaat. Synthesizers in uitstekende staat met alle originele onderdelen kunnen aan de hogere kant van dit bereik liggen, terwijl modellen met gebruikssporen of kleine gebreken goedkoper verkocht worden.
Door de zeldzaamheid van de CTS-5000R kan de prijs soms hoger uitvallen, vooral als het gaat om goed functionerende exemplaren die door verzamelaars worden gezocht. Houd echter rekening met extra verzendkosten, aangezien dit een relatief zwaar apparaat is, wat het apparaat weer duurder maakt.
Wat vind ik er zelf van?
Zelf ben ik over de CTS-5000R nooit erg enthousiast geweest en vond/vindt de modules zoals de Roland JV-1080, JV-2080, XV-3080, XV-5080 of Korg TR-Rack een stuk voller en vetter klinken dan de CTS-5000R om maar een voorbeeld te noemen. Het ligt er natuurlijk aan naar welk soort geluiden je op zoek bent en waarvoor je ze wilt gebruiken. Idere z'n smaak zal ik maar zeggen. Dit alles terwijl ik juist wel weer gecharmeerd ben van de Siel DK-70, whatever. Wanneer je op YT zoekt vind je een paar video's van slechte kwaliteit vandaar dat ik deze niet in dit artikel heb geplaatst. Voor hetzelfde geld (2024) heb je een Korg TR-Rack waar ik enthousiast van word, maar de keuze is natuurlijk aan jou.
Reacties
Mocht je een Keytek CTS-5000R bezitten laat dan je bevindingen hieronder om anderen te inspireren en ze ervan kunnen leren. Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen met de CTS en waarvoor je de module gebruikt.
