Heb je een mixer/mengpaneel nodig in een homestudio?

Muziekbundel
29 september 2024

Heb je een mixer of mengpaneel nodig in een homestudio is een vraag die vaak voortkomt uit de vele keuzes die je tegenwoordig kunt maken. Ook de ruimte is vaak bepalend om wel of geen mixer aan te schaffen. Daarnaast zie je in veel home recording studio's mixers staan, dat is niet alleen gaaf om te zien maar kan ook echt bijdragen aan de kwaliteit van je studio. Zelf heb ik verschillende setup's gehad waarbij de mixer vaak het middelpunt van discussie is. In dit artikel leer je er alles over.

Wat is het verschil tussen een mixer en een mengpaneel?


Eerlijk gezegd is er eigenlijk geen verschil tussen een "mixer" en een "mengpaneel." Beide termen worden vaak door elkaar gebruikt om hetzelfde apparaat aan te duiden: een apparaat dat meerdere audio-ingangen ontvangt en deze samenvoegt, bewerkt en uitstuurt naar een of meerdere uitgangen.

Mengpaneel is de Nederlandse benaming voor wat in het Engels vaak "mixer" wordt genoemd. Het verwijst naar hetzelfde apparaat dat wordt gebruikt voor het mengen van audiosignalen. Mixer is de Engelse term die ook in het Nederlands gangbaar is, vooral in professionele audio- en muziekkringen.

Hoewel ze hetzelfde betekenen, is "mengpaneel" meer gebruikelijk in informele en taal,, terwijl "mixer" vaker wordt gebruikt in internationale of technische omgevingen, zoals bij muziekproductie en geluidstechniek.

Welk soort mixers bestaan er eigenlijk?

Er is enorm veel keuze en compleet afhankelijk van het doel wat je met de mixer hebt. Hier is een overzicht van de belangrijkste soorten mixers die er zijn:

Analoge mixers

Analoge mixers zijn de klassieke mixers die je vaak tegenkomt in zowel opnamestudio's als live-situaties. Deze mixers werken met analoge signalen, wat betekent dat het geluid in de mixer blijft in zijn originele elektrische vorm. Veel producers en technici waarderen analoge mixers vanwege hun warme en natuurlijke geluid. Analoge mixers hebben fysieke knoppen en faders, wat makkelijk te bedienen is.

Voor- en nadelen:

  • Voordelen: Betrouwbaarheid, intuïtieve bediening, warm geluid.
  • Nadelen: Minder flexibel in routing en effecten, geen opslag van instellingen.

Dit soort mixers komen (net zoals tegenwoordig digitale mixers) ook voor als 19 inch mixers die in een rack ingebouwd kunnen worden.

Digitale mixers

Digitale mixers zetten analoge signalen om naar digitale data, wat een breed scala aan bewerkingsmogelijkheden biedt. Deze mixers hebben vaak ingebouwde effecten, zoals compressie, equalizers, en reverbs, en kunnen worden geïntegreerd met digitale audio workstations (DAW’s). Een belangrijk voordeel van digitale mixers is dat je instellingen kunt opslaan en automatiseren.

Voor- en nadelen:

  • Voordelen: Flexibel, veel effecten en bewerkingsmogelijkheden, opslaan van presets.
  • Nadelen: Vaak complexer in gebruik, duurder dan analoge mixers.

Hybride mixers

Hybride mixers combineren de voordelen van zowel analoge als digitale technologieën. Deze mixers hebben vaak een analoge signaalpad, maar bieden digitale functies zoals effecten, opslag van presets, en DAW-integratie. Hybride mixers zijn populair bij professionals die het beste van beide werelden willen.

Voor- en nadelen:

  • Voordelen: Analoge klankkwaliteit gecombineerd met digitale flexibiliteit.
  • Nadelen: Kan duurder zijn dan puur analoge of digitale mixers.

DAW-controllers

In moderne studio's wordt steeds vaker gebruik gemaakt van DAW-controllers, die geen traditionele mixer zijn, maar eerder apparaten die fungeren als bedieningselementen voor een digitale audio workstation (DAW). Ze sturen zelf geen audiosignalen door, maar bedienen je DAW-software via MIDI of een ander protocol. Denk aan faders, knoppen en transportcontrols die overeenkomen met functies in de software.

Voor- en nadelen:

  • Voordelen: Volledige controle over je DAW, geen geluidsdegradatie door fysieke signaalpaden.
  • Nadelen: Geen eigen geluidsverwerking, afhankelijk van een audio interface en computer.

Summing mixers

Summing mixers worden vaak gebruikt in professionele studio's om meerdere tracks uit een DAW samen te voegen tot één stereo-output. In plaats van de mixdown digitaal te doen, kunnen geluidstechnici een analoge summing mixer gebruiken voor een warme, open en gedetailleerde klank.

Voor- en nadelen:

  • Voordelen: Biedt een analoog gevoel aan digitale opnames.
  • Nadelen: Heeft vaak beperkte functionaliteit buiten het summen van signalen.

Portable mixers

Voor mobiele opnamestudio's of kleinere setups worden portable mixers gebruikt. Deze compacte mixers zijn lichtgewicht en gemakkelijk mee te nemen, maar bieden vaak minder kanalen en functies dan hun grotere tegenhangers.

Voor- en nadelen:

  • Voordelen: Compact en draagbaar, ideaal voor kleine studio’s of op locatie.
  • Nadelen: Beperkte functies en minder kanalen.

En dan zijn er nog tal van variaties en combinaties beschikbaar die vaak een andere benaming krijgen. Je ziet soms door de bomen het bos niet meer dus bepaal eerst wat je nodig hebt, wat je ermee wilt doen en hoeveel ruimte daarvoor is. Zelf gebruik ik harddiskrecorder (mixer en recorder in één) die zowel als mixer kan functioneren als opname apparaat. Hiermee kan ik enorm snel ideeën opnemen zodat ik ze niet vergeet.

Presonus StudioLive


De Presonus StudioLive (digitale mixer) is een voorbeeld van een mixer, daw en recorder in één waarmee je zowel via de computer als op een SD-kaart op kunt nemen. Het is een digitale mixer uit het duurdere segment, maar dit biedt enorm veel voordelen. Zo'n mixer is samen met de computer het hart van de studio. Ook al kun je de Presonus ook als stand-alone mixer gebruiken, in de studio komt alles samen en kun je eigenlijk alles doen wat je wilt. Van opnemen, bewerken, mixen en masteren. Alles onder de knopjes!

In zo'n mixer kun je ook effecten (plugins) gebruiken zoals delay, reverb, een compressor en zelfs een equalizer. Je kunt er ook extra plugins bij kopen om het nog beter en professioneler te maken.

>> Hier vind je de specificaties en prijzen van de Presonus StudioLive

Persoonlijke muzieknoot

Ik zou nog uren door kunnen praten over mixers, ik heb er veel gehad en elk merk en model heeft z'n eigen voor- en nadelen. De kwaliteit kan erg verschillen dus verdiep je eerst in hetgeen je koopt. De mooie lampjes, moving faders kunnen enorm tot de verbeelding spreken, maar het gaat om de kwaliteit van je opnames. Als voorbeeld nam ik de Presonus die hoort bij de DAW Studio One, zo zijn er UAD units (interfaces) die horen bij de DAW Luna. Luna bestaat nog maar enkele jaren. Zo is er ook hardware die met alle DAWs werken. Verdiep je hierin voordat je de beslissing neemt om geld te investeren.

In veel studio's zie je synthesizers en midicontrollers of midikeyboards staan. Wanneer er een mixer wordt aangeschaft moet er veelal een keuze worden gemaakt. Een mixer en keyboard in één desk blijft altijd een uitdaging. Dat is bij mij niet anders! Het is fijn om je toetseninstrument direct onder de vingers te hebben wanneer je iets snel op wilt nemen. Maar dat staat op de plek waar de mixer moet komen te staan. Een eeuwig dilemma!

Ik sprak laats een desktop (studiomeubel) bouwer die zei: Het is altijd de keuze tussen het toetsenbord of de mixer. En dat is eigenlijk ook zo, denk hier dus goed over na.

Heb ik een mixer in de studio nodig?

Het antwoord hierop is persoonlijk en afhankelijk hoeveel je aan het mixen bent. Er zijn hele goede audio interfaces beschikbaar die de mixer qua kwaliteit echt overtreffen. Ze zijn kleiner en nemen daardoor minder ruimte in, de kanalen zie je dan terug op je beeldscherm. Wel mis je hiermee andere mogelijkheden zoals digitale moving faders, en dat blijft toch wel een dingetje moet ik zeggen. Hieronder geef ik je een aantal tips waarbij de keuze voor wel/geen mixer misschien makkelijker wordt. Denk eraan, ik wil je alleen helpen de juiste keuze te maken, dat moet je uiteindelijk zelf doen.

Situaties WEL een mixer in de studio

Live optredens

Dat klinkt een beetje tegenstrijdig, een mixer bij live optredens terwijl we het over een mixer in de studio hebben. Sommige mixers kun je namelijk op beide plekken gebruiken waardoor je hetgeen je in de zaal hebt opgenomen in de studio met dezelfde mixer kunt bewerken. Hoe gaaf is dat?

Muziekopnames in studio's

Denk hierbij nog even terug aan de Presonus (er zijn overigens meerdere merken met dezelfde soort mixers), met de Presonus kun je eigenlijk alles doen wat je in de studio zou willen. Snel demo-opnames maken om ideeen vast te leggen, stand alone opnemen zonder computer, effecten toevoegen tijdens het zingen, gebruiken als audio interface en combineren met bijvoorbeeld het muziekprogramma Studio One.

Er zijn natuurlijk nog meer redenen waarom je een mixer zou willen gebruiken zoals bij, Podcasts en radio-uitzendingen, bij film en videoproducties of als DJ. In dit artikel beperken we ons tot de mixer die bedoeld is voor de studio.

Situaties NIET mixer in de studio (nodig)

Ruimtegebrek

Ruimtegebrek kan een soort van gedwongen keuze zijn om geen mixer in de studio te gebruiken maar een audio interface. Zoals ik al eerder heb genoemd kan de mixer ook je keyboard in de weg staan waarbij je een keuze moet maken.

Kleine opnames

Wanneer je slechts één of twee audiobronnen gebruikt (zoals een microfoon en een instrument) en eenvoudige opname-apparatuur voldoende is kan een mixer overbodig zijn. Dus let er goed op hoeveel kanalen je nodig hebt, heb je meerdere kanalen nodig maar geen ruimte, kies dan voor een audio interface met 4-8-12-16 of zelfs 32 kanalen. De keuze hierin is reuze maar hoe meer kanalen, des te hoger de prijs.

De beste keuze

De beste keuze is de keuze die op jou van toepassing is, heb je het geld en de ruimte ervoor dan is een kwalitatief goede mixer zoals een Presonus natuurlijk een grote meerdwaarde zowel voor je opnames als het gebruik daarna. Ook kun je de mixer dan meenemen naar live-optredens om vervolgens je opnames met dezelfde mixer in combinatie met de computer te bewerken. Heb je de ruimte of het geld niet is de keuze natuurlijk makkelijker gemaakt. Geen nood, er zijn voldoende interfaces om mee te beginnen waarmee je ook goede opnames maakt.

Conclusie

Een mixer is een fantastisch apparaat vooral wanneer je de combinatie digitale mixer en gebruik computer met elkaar laat samensmelten. De mogelijkheden zijn groot! Je hebt in veel gevallen echter GEEN mixer nodig om je homestudio op te zetten. Vooral wanneer je muziek "in the box" maakt met programma's zoals Logic, Pro Tools, Cubase, FL Studio enzovoort. In dit soort programma's zijn virtuele (digitale) mixers op te roepen waarmee je met de muis ook je tracks kunt mixen. De andere kant van het verhaal is dat een mixer in je studio een compleet andere studio ervaring oproept, je veel makkelijker presets en users kunt selecteren (instellingen), sneller kunt werken door de hands on knoppen en faders waardoor je bijna zou zeggen dat een mixer onmisbaar is, maar jij weet natuurlijk wel beter. Wanneer je geen (te weinig) ruimte hebt zijn andere alternatieven zoals een goede audio interface de beste opties.

Misschien ook interessant