In dit artikel neem ik je mee op muzikale reis van idee tot het creëren van je eigen muziek. Tijden zijn veranderd en de hele muziekindustrie is veranderd. De mogelijkheden zijn nog nooit zo groot geweest, maar dat maakt dat er ook veel keuzes moeten worden gemaakt. Dat kan een hele opgave zijn met alle apparatuur en mogelijkheden die zich aandienen. In dit artikel een stappenplan van idee tot eigen muziek in je thuisstudio, en meer...
Eigenlijk is het inrichten van je thuisstudio een ontdekkingsreis, maar ook een soort van creatief proces. Denk er dus eerst over na welk soort instrumenten je gaat gebruiken en welk soort muziek je wilt maken. Misschien heb je hiervan al voorbeelden of bezit je al wat apparatuur. Denk eraan dat de keuze van apparatuur vaak met je meegroeit wanneer jij betere opnames gaat maken, meer verstand krijgt van mixen en masteren of de voorkeur hebt voor bepaalde software.
1. Voorbereiding: Het opzetten van je thuisstudio
Benodigde apparatuur:
- Computer: Een krachtige computer met voldoende RAM en opslagruimte.
- DAW (Digital Audio Workstation): Software zoals Ableton Live, FL Studio, Cubase, Luna, Logic Pro X, of Pro Tools om je muziek op te nemen en te bewerken.
- Audio Interface: Een apparaat dat de geluidskwaliteit verbetert en je microfoon en instrumenten verbindt met je computer.
- Studio Monitoren: Kwalitatieve luidsprekers speciaal ontworpen voor het produceren van muziek.
- Hoofdtelefoon: Een goede studiokoptelefoon voor nauwkeurige monitoring.
- Microfoon: Een condensatormicrofoon voor vocale opnames en een dynamische microfoon voor instrumenten.
- MIDI Controller: Een toetsenbord of ander apparaat om digitale instrumenten te bespelen.
Akoestiek en geluidsisolatie:
- Akoestische Panelen: Absorberen ongewenste geluiden en verbeteren de geluidskwaliteit.
- Basstraps: Verminderen lage frequenties en voorkomen resonantie.
- Geluidsisolatie: Zorg ervoor dat externe geluiden je opnames niet verstoren.
Dit is een hele lijst wanneer je aan de slag wilt gaan een muziek-, home- of recordingstudio op te zetten. Het kan allemaal ook wel wat minder wanneer je goedkoper uit wilt zijn, bekijk hiervoor ook het artikel Wat kost een homestudio?
Wat betreft de computer
De computer is het hart van je thuisstudio, deze moet voldoende krachtig zijn om de gewenste processen uit te voeren. Zelf ben ik gek op Apple en gebruik een Mac Mini M1 in m'n recording studio. Windows is ook prima, het is maar net waar je voorkeur ligt en welke computer je soms al in bezit hebt. Wanneer je flexibel wilt zijn is een krachtige laptop ook een goede oplossing.
DAW (Software)
Dit is heel persoonlijk en ik raad je aan eerst een proefversie te downloaden voordat je een definitief programma koopt. In basis zijn alle DAW's hetzelfde, ook al denken de ontwikkelaars daar natuurlijk anders over. Het gaat erom dat je kunt opnemen, bewerken, mixen, masteren en weg kunt schrijven naar een wav of mp3 bestand. Maak het niet te ingewikkeld en ga ermee aan de slag. Wanneer je over Apple beschikt zoals een MacBook, iMac of Mac Mini zou Logic een goede keuze zijn omdat deze via de applestore wordt aangeboden. Maar ook andere DAW's zoals Cubase, ProTools of Studio One zijn prima keuze's.
Audio Interface
De audio interfase zet analoge geluiden om naar digitale en andersom. Vroeger hadden we het over een geluidskaart en tegenwoordig over een audio interface. Deze sluit je meestal via USB aan op je computer waarna het geluidstransport via deze interface loopt. Je koop al een interface voor een paar tientjes kijk dus goed naar hetgeen je wenst. Zelf heb ik weinig ingangen nodig, maar wanneer je 3 keyboards, een gitaar en 3 microfoons in wilt pluggen heb je aan 4 ingangen niet voldoende. De keuze is reuze, en de bedragen ook.
Studio monitoren
Studio monitoren geven geen mooi geluid weer, maar wel een goed geluid. Hierbij gaat het om het beluisteren van de verschillende tracks en plaatsing van je instrument. Zo kun je de vocals op de voorgrond plaatsen, de piano iets naar achteren aan de linkerkant, en de gitarist iets naar achteren aan de rechterkant. De drums plaats je bijvoorbeeld wat verder naar achteren in het midden. Zo visualiseer je de opstelling van de band (in de vorm van gemaakte tracks) en controleer/bewerk je de plaatsing van het geluid. Zelf gebruik ik tegenwoordig Genelic Studiomonitoren maar ik ben jaren in het bezit geweest van KrK's. KrK's zijn prima en goed betaalde studio monitoren. Wil je hier eerst nog geen geld aan uitgeven kun je ook voor een koptelefoon/hoofdtelefoon kiezen.
Koptelefoon
Ik gebruik zelf veel de koptelefoon zodat anderen er geen last van hebben en ik het geluid goed kan horen. Een koptelefoon is erg persoonlijk en moet aansluiten bij de muziek die je maakt. Ook bij een studiokoptelefoon is net zoals bij studio monitoren de plaatsing van het geluid het belangrijkste. Enkele bekende merken zijn Sennheiser, Beyerdynamic en Neumann. Echter ook Samson en Devine bieden goedkope studiokoptelefoons aan. Ik adviseer je om hierin een keuze te maken die goed bij je budget past. Niet te duur, want waarom zou je met een koptelefoon van 500 euro beginnen terwijl je voor minder dan 100 euro een prima alternatief hebt?
Microfoon
Via de microfoon komen de vocals binnen en de basisopname kun je later in principe niet meer veranderen. Je basisopname is zoals het woord al aangeeft de basis van je opname. Lekker vaag haha! Wat ik wil zeggen dat je van een slechte opname nooit geen goede opname kunt maken. De basisopname moet dus goed zijn, dat lukt door middel van een goede microfoon in combinatie met de juiste opname instellingen. Je bent er natuurlijk niet alleen met een goede microfoon, er komt veel meer bij kijken om goede opnames te maken maar zoals gezegd moet de basis goed zijn. Dus je hoeft echt niet voor elk soort stem een microfoon te kopen voor een goed resultaat. Voor een paar honderd euro heb je al een prima microfoon waar jij voorlopig mee uit de voeten kunt. Gebruik wel een plopfilter (of windscherm) voor betere opnames waarbij je bijvoorbeeld het "slissen" reduceert. Ook kun je een reflectiefilter gebruiken die je achter de microfoon plaatst.
Midi controller
Met een midi controller bestuur je andere apparaten die midi ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan een midikeyboard of een midimixer. Het gaat erom dat je hiermee iets aanstuurt waarbij ik het als toetsenist logisch vindt om virtuele instrumenten te gebruiken die ik bespeel via een midi controller zoals een Native Instruments Controller. Kort gezegd is dat een keyboard waar geen geluiden in zitten, de geluiden zitten in je DAW als virtuele instrumenten die jij bespeelt via je midikeyboard. Op deze manier heb je geen dure instrumenten nodig om tot het gewenste resultaat te komen.
Van midikeyboard naar DAW (Virtueel instrument) naar output (Studiomonitoren of koptelefoon). Simpeler kan ik het eigenlijk niet zeggen.
Akoestiek en geluidsisolatie
Dit is een specialisme op zich waarbij de ruimte voor het beste resultaat wordt ingericht. Als beginner zou ik me hier niet al te druk over maken want een paar gordijnen aan de wand doen ook wonderen. Vooral bij het opnemen van vocals is akoestiek en geluidsisolatie aan te bevelen maar zoals gezegd kun je ook met een paar gordijnen aan de wand beginnen.
Tot slot over het opzetten van je thuisstudio
Natuurlijk heb je een computer of recorder en andere apparatuur nodig om opnames te kunnen maken maar overdrijf niet. Als beginner heb je al die dure apparatuur niet nodig. Zoek de balans tussen hetgeen je kunt en wilt betalen en de kwaliteit van de apparatuur. Je kunt later altijd nog upgraden, leer eerst maar eens opnemen en bewerken, daar gaat voorlopig nog voldoende tijd (en uitdaging) in zitten. Leer en geniet van het proces waardoor je in een later stadium ook veel beter weet wat je wilt, en welke studioapparatuur daar het beste bij aansluit.
Bekijk ook
Bekijk aanbiedingen van studioapparatuur bij:
2. Compositie: Het schrijven van teksten en muziek
Inspiratie en Ideeën:
- Brainstormen: Schrijf al je ideeën op, zelfs de gekke. Soms leidt een gek idee tot iets geweldigs.
- Referentietracks: Luister naar nummers die je inspireren en analyseer wat je eraan aanspreekt.
Structuur en Arrangement:
- Basisstructuur: Begin met een eenvoudige structuur zoals couplet-refrein-couplet.
- Melodie en Harmonie: Werk aan een pakkende melodie en ondersteunende akkoorden.
- Ritme en Groove: Voeg drumritmes en percussie toe om de basis te leggen voor je nummer.
Wat betreft het brainstormen
Op m;n telefoon in "notities" tik ik snel m'n ideeen of ik gebruik de opnameknop om snel iets op te nemen wanneer me iets te binnen schiet. Brainstormen hoef je niet eens met anderen te doen, maar kun je ook gewoon met jezelf. Vooral wanneer je in het begin aan het ontdekken bent is het misschien soms wel even lekker om alleen bezig te zijn. Probeer en experimenteer om te ontdekken wat er allemaal mogelijk is en welke kant je op wilt gaan. Zie de muziek als een oneindige ontdekkingsreis zonder regels of vaste patronen.
Ook al ga je bij het uitbrengen van tracks waarschijnlijk wel vasthouden aan vaste patronen, het is juist leuk om buiten de lijntjes te kleuren en andere wegen te bewandelen dan voorgekauwde trajecten. Denk bijvoorbeeld aan de opbouw van een liedje met een intro, couplet, refrein, bridge en outro. Dat klinkt zooooo saai! Dat geldt voor het hele muzikale proces, laat je inspireren door anderen en ontdek wat jij in je hebt.
Referentietracks
Referentietraks zijn eigenlijk de voorbeelden van jouw favoriete artiesten, de opbouw of sound van bepaalde liedjes. Het maakt niet uit wat jou aanspreek in een liedje. Het zijn voorbeelden die jou een bepaalde richting op kunnen duwen zonder dat je tracks kopieert. Het is altijd een goed idee om naar (veel) muziek te luisteren waar je inspiratie uit haalt of wat als voorbeeld dient. Zo kun je een nummer (of meerdere) volledig analyseren door uit te zoeken welke instrumenten we worden gebruikt, hoe de opbouw van de track is, waarom die track zo vet klinkt. Op welke momenten de spanning afneemt of juist opbouwt enz.. Tegenwoordig kan AI je daar ook bij helpen.
Een andere leuke manier van ontdekken is dat je een drumtrack van een liedje gebruikt als voorbeeld. Zo is Blinding Lights ook ontstaan door de drums van Take on me - Aha te gebruiken. Je kunt met AI tracks uit elkaar halen en daar de afzonderlijke tracks (lees sporen) uit halen om apart naar te luisteren. Het gaat erom dat je er van leert en inspiratie uithaalt. Ook in je DAW vind je waarschijnlijk wel templates of drumtracks waarmee je een eerst opzetje kunt maken. Muziekmaken is ook vooral veel proberen tot je opeens verrast wordt door hetgeen je hebt gemaakt of hoort. Vooral doen dus!
3. Opnameproces: Vocals en instrumenten opnemen
Instellingen en Voorbereiding:
- Geluidsinstellingen: Stel je audio-interface en DAW correct in.
- Microfoonplaatsing: Zorg voor de juiste microfoonplaatsing om het beste geluid te krijgen.
Opname Technieken:
- Laag voor Laag Opnemen: Begin met de basis zoals drums en bas, en voeg vervolgens lagen toe zoals gitaren, toetsen en vocalen.
- Dubben en Layering: Maak je opnames dikker en voller door meerdere takes van dezelfde partij op te nemen en deze te mixen.
Een liedje opnemen is soms een hele uitdaging, en ik kan het weten. Er kan van alles misgaan met de instellingen of de bewerking achteraf. Zoals je eerder in dit artikel hebt geleerd is de basis het belangrijkste. De opname moet goed zijn om deze later te kunnen bewerken. Van een slechte opname kun je nooit geen goede track afleveren.
Geluidsinstellingen
Niet te hard, niet te zacht maar precies goed voor de juiste opname. Waar vroeger in het analoge tijdperk de meters weleens in het rood stonden is dat bij digitale opnames uit den boze. Maak dan ook altijd eerst een aantal proeftracks om te luisteren of je het gewenste resultaat bereikt met je instellingen. Dit is waar veel beginners de mist mee in gaan, want wanneer je opnameinstellingen niet goed staan kun je een goede opname wel vergeten. Op youtube zijn hierover enorm veel video's te vinden dus ik raad je aan om je daar eens in te verdiepen. Het is namelijk ook een beetje afhankelijk van welke apparatuur je gebruikt zoals een compressor, limiter en equalizer. Zoals eerder gezegd begin eenvoudig waar ik nog aan toe wil voegen dat je beter met de bestaande plugins aan de slag kunt gaan in plaats van er extra bij te kopen.
De standaard plugins bieden je in de meeste gevallen voldoende tools om mee aan de slag te gaan om een goed resultaat te krijgen. Neem de tracks zo clean mogelijk op om meer ruimte te creëren om ze later te kunnen bewerken. Veel zangers vinden bijvoorbeeld een beetje Reverb op de zang fijner om mee in te zingen, maar die reverb wil je niet vast in je track opgenomen hebben. Dus op je koptelefoon hoor je de track inclusief reverb terwijl de opname geheel clean en zonder reverb of plugins zijn opgenomen. Aan zo'n clean opgenomen track kun je later nog van alles toevoegen zoals Reverb, Delay, Compressie of andere bewerkingen uitvoeren.
Microfoonplaatsing
De ruimte waar je microfoon staat heeft effect op de opname van je zang. Een klein verschil in plaatsing kan een groot verschil in opnamekwaliteit hebben. Toch ga je als beginner hier niet uren en dagen mee aan de slag om de juiste positie te vinden. Ik stel voor dat je de microfoon op 3 verschillende plekken neerzet en daarmee 3 opnames maakt. Uit die 3 kies je de beste plaatsing. Denk hierbij ook aan de isolatie die je gebruikt of zoals ik je eerder aangaf het gordijn of de gordijnen. Houd je dan voorlopig aan deze Setup omdat je anders meer bezig bent met deze randzaken dan het proces zelf. naarmate je meer leert over audiorecording zul je ook meer uitproberen en testen. Houd het voorlopig dus eenvoudig en focus je op het proces.
Laag voor laag opnemen
Een liedje opnemen kan op verschillende manieren waarbij iedere muzikant of produces z'n eigen voorkeuren heeft. Zorg er in ieder geval voor dat het nummer "in de maat" wordt opgenomen. Ik heb ooit een gitarist gesproken die aangaf niet in de maat te kunnen spelen, maar dit op het gehoor deed. Dat wordt dan een drama wanneer je alles in sync wilt laten draaien. (verschillende sporen gesynchroniseerd) Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een kliktrack of drumspoor. Zorg ervoor dat je geen klikgeluid in je vocalopname krijgt, die krijg je er later niet meer uit.
Voorbeeld
Je begint met de drums en speelt daar de piano bij, je voegt daarna de bas, gitaar en synthesizers toe. Als laatste zing je de vocals en backingtracks in. Dit is een voorbeeld van laag voor laag (spoor voor spoor) opname waarbij elk instrument z'n eigen spoor (track) krijgt. Wanneer alle sporen zijn opgenomen kun je het achteraf bewerken zoveel je wilt. Je hebt hiermee een goede basis gelegd voor het bewerken, mixen en masteren wat een achteraf proces is.
Layering en dubben
Je kunt experimenteren met verschillende lagen die je kopieert of opnieuw inspeelt. Bijvoorbeeld de zang kun je drie keer opnemen waarbij je de panning van spoor 1 precies in het midden zet, spoor 2 naar links en spoor 3 naar rechts. Wanneer je nu op spoor 2 wat Reverb zet, en spoor 3 wat Delay krijg je een veel vollere en vettere track. Dit zet letterlijk de toon van jouw opname. Je zult merken dat dit een eeuwigdurend proces is waarbij je telkens nieuwe dingen leert of nieuwe instellingen ontdekt. Er zijn overigens duizenden plugins die dit soort trucjes nabootsen, maar je eigen unieke sound creëren is een vak apart en bereik je niet met het gebruik van 1 plugin op de vocals.
Nu je wat meer weet van het opnameproces komen de laatste stappen aan bod. Namelijk het mixen en masteren. Je kunt je voorstellen dat het is gelukt om goede tracks op te nemen en wilt hiervan een mooie vette track maken. Je hebt alle ingredienten bij elkaar liggen om er een mooi en lekker gerecht van te maken, zo moet je het een beetje zien.
Bekijk aanbiedingen van studioapparatuur bij:
4. Mixen en Masteren: Het professioneel klinkend maken van je muziek
Mixen:
- Balans: Zorg ervoor dat alle elementen goed in balans zijn en niets te luid of te zacht is.
- EQ en Compressie: Gebruik equalizers en compressors om je geluid te verfijnen en consistent te maken.
- Reverb en Delay: Voeg effecten toe om diepte en ruimte te creëren in je mix.
Masteren:
- Luidheid: Zorg ervoor dat je track een competitieve luidheid heeft zonder te overdrijven.
- EQ en Limiting: Pas de eindafwerkingen toe om je mix klaar te maken voor distributie.
Het mixen en masteren is een uitdaging op zich omdat jouw track op alle geluidsdragers goed moet klinken. Van transistorradio tot de club waar je song wordt gedraaid, en dat is een hele uitdaging en leer je niet binnen een paar uur. Dat is voornamelijk goed luisteren en veel proberen. Mixen is overigens misschien wel het moeilijkste onderdeel van muziek maken. Vooral de vocals goed in (of op) de mix leggen is een kunst op zich. Je kunt er overigens ook voor kiezen om dit uit te besteden aan professionals. Dat geldt ook voor het masteren, de komende tijd zal de technologie flinke sprongen maken waarbij AI dit soort processen over kan nemen. Zorg er dan in ieder geval voor dat je de basisbeginselen kent zodat je prompts en opdrachten aan AI het juiste effect bewerkstelligen. Wanneer je tegenwoordig een liedje via Distrokids op o.a. Spotify zet wordt bij het uploaden gevraagd of deze gemasterd moet worden. Dat klinkt mij overigens niet altijd naar de zin. Daarnaast heb je tegenwoordig in DAW's zoals Logic de mogelijkheid om de track te masteren.
Overige bewerking
Ik noem deze maar even overige bewerking omdat de mogelijkheden ongekend zijn. Er zijn duizenden plugins beschikbaar die allemaal weer iets anders beloven. Maar het gaat erom dat jij begrijpt waar ze voor bedoeld zijn, hoe ze weken en hoie jij ze specifiek op jouw track toe kunnen passen. Zo kun je voor elk spoor meerdere plugins gebruiken, maar ook op je eindmix plugins gebruiken.
Ik geef je hierbij de tip om zo min mogelijk toe te voegen of te bewerken zodat het een rommeltje wordt. Teveel compressie of reverb klinkt kwam je vroeger nog wel mee weg maar tegenwoordig niet meer. Zoek hierin in de balans waarbij je voor ogen moet houden, "less is more". Liever iets te weinig dan teveel. Dat geldt ook voor de luidheid van het liedje. Het mag niet oversturen, maar ook niet te zacht klinken. De meters mogen niet in het rode komen en de track moet spannend blijven. Poeh, dan is er veel werk aan de winkel. JA, dat is ook zo! Maar het is het allemaal waard.
5. Promotie: Je muziek de wereld in sturen
Social Media en Platforms:
- Uploaden: Plaats je muziek op platforms zoals SoundCloud, Spotify, en YouTube.
- Promotie: Gebruik sociale media om je muziek te delen en een publiek op te bouwen.
Netwerken:
- Samenwerkingen: Werk samen met andere muzikanten en producenten om je bereik te vergroten.
- Optredens: Zoek mogelijkheden om live op te treden en je muziek aan een breder publiek te presenteren.
Er is niets zo leuk dan wanneer je uren, dagen of maanden aan een project hebt gewerkt om het daarna aan het grote publiek te tonen. Hiervoor zijn enorm veel kanalen beschikbaar waar je een keuze uit kunt maken. Dat kan overigens ook in één keer waarbij je nummer wordt aangeboden aan meerdere platformen. Je zorgt ervoor dat je track in het juiste formaat wordt aangeboden, maakt een album- of trackhoes en vult de specificaties van je liedje in. Denk hierbij o.a aan titel, uitvoerende artiest en lengte. Vaak zijn er nog regels waar je akkoord voor moet geven en hoppa, je tracks is erdoor en wordt aangeboden aan de streamingdiensten. Dit kan overigens verschillend per platform even duren voordat het zichtbaar is.
Nu je nummer af is kun je deze ook delen via social media zoals instagram, tiktok en bijvoorbeeld youtube. Hoe je hier voldoende aandacht mee trekt is een andere tak van sport. Soms gaat een liedje zomaar viraal terwijl andere goede liedjes om een paar streams blijven hangen. Dit gaat met name om de marketing die je inzet om je liedje te promoten. Samenwerken met andere artiesten die jouw liedje ook promoten kan een groot verschil in bereik betekenen.
Als laatste nog even de optredens, wanneer jij de behoefte hebt om uit te groeien tot een groot artiest zul je vlieguren moeten maken en geen optreden afslaan. Het is hard werken, maar daar is nog nooit iemand slechter van geworden.
Tot slot
Ik heb al m'n ziel en zaligheid in dit artikel gestopt om jou te helpen de eerste stappen in je muzikale ontwikkeling(en) te zetten. Toch kan ik niet alles kwijt in 1 artikel dus ik kan me voorstellen dat er altijd vragen in je opkomen. Blijf onze website regelmatig bezoeken voor muzikaal nieuws en nieuwe artikelen. Waar het om gaat dat jij de eerste stap zet in je muzikale ontdekkingsreis. Of dat nu als aankomend artiest is of als hobbyist die liever op de zolderkamer zijn of haar liedjes op neemt. Iedereen maakt (en luistert) muziek op zijn eigen manier, en dat is juist het mooie.
Veel succes en laat eens van je horen, dat kan ik het veld hieronder.