12 Zeldzame Synthesizers op een Rij

Sommige synthesizers zijn niet alleen legendarisch vanwege hun klank, maar ook vanwege hun schaarste. Deze instrumenten hebben een blijvende invloed gehad op de elektronische muziekgeschiedenis en zijn nu waardevolle verzamelobjecten. Zijn ze de investering waard nu de prijzen door het dak gaan? Zelf vind ik oude synth's fantastisch, maar zorgen ook voor onderhoud en kopzorgen wanneer iets stuk gaat.  Zo nemen de software synthesizers en virtuele instrumenten alleen maar toe, maar die halen het meestal bij lange na niet ten opzicht van de originele vintage synth. Daarom zijn veel liefhebbers (en verzamelaars) ook tegenwoordig nog op zoek naar zeldzame objecten. In dit artikel noem ik er 12.

1. Yamaha CS-80 Synthesizer

De Yamaha CS-80 is een van de meest iconische analoge synthesizers uit de jaren '70 en wordt vaak beschouwd als het toppunt van analoge synthesizertechnologie. Gelanceerd in 1977, stond het instrument bekend om zijn polifonische mogelijkheden, met acht stemmen, en zijn rijke, expressieve klank die moeilijk te evenaren is. Het was een favoriet onder beroemde artiesten zoals Vangelis, die het gebruikte voor de soundtrack van Blade Runner en zijn album Chariots of Fire. Andere prominente gebruikers zijn Stevie Wonder en Toto.

Wat de CS-80 zo bijzonder maakt, is de prachtige aftertouch-functionaliteit, waarmee spelers de expressiviteit van hun spel konden beïnvloeden door de druk op de toetsen te variëren. Bovendien bood het een breed scala aan aanpasbare instellingen, zoals ringmodulatie, filters, en LFO's (Low-Frequency Oscillators), waarmee muzikanten ongekend diepe klanken konden creëren.

De gebouwde ribbon-controller en performance controls waren ook revolutionair voor die tijd, wat het mogelijk maakte om klankvariaties en pitchbending in real-time te manipuleren. De synthesizer bood echter geen patchgeheugen, wat betekende dat muzikanten elke keer handmatig hun instellingen moesten aanpassen, wat het live gebruik complex maakte.

De Yamaha CS-80 was vanwege zijn fysieke omvang en complexiteit ook een uitdaging om te vervoeren en te onderhouden. Het instrument woog ongeveer 91 kg, wat het onpraktisch maakte voor toermuzikanten, maar het werd nog steeds geprezen vanwege de unieke klankkwaliteit die het bood. De hoge prijs en onderhoudskosten beperkten het gebruik voornamelijk tot professionele muzikanten.

Tegenwoordig is de CS-80 een zeer gewild verzamelobject en wordt het beschouwd als een heilige graal onder vintage synthesizers. De beperkte productie heeft bijgedragen aan zijn zeldzaamheid en hoge waarde op de tweedehandsmarkt. In moderne tijden heeft de CS-80 veel navolging gekregen in de vorm van software-emulaties, maar het originele instrument blijft onovertroffen in zijn warme, analoge klank.

2. Fairlight CMI

De Fairlight CMI (Computer Musical Instrument), geïntroduceerd in de vroege jaren '80, was een revolutionaire stap in de muziekproductie. Het was één van de eerste digitale samplers en synthesizers en veranderde de manier waarop muziek werd gecreëerd. De CMI stelde muzikanten in staat om geluiden digitaal op te nemen (samplen), te bewerken, en deze op het toetsenbord te spelen. Dit was destijds ongekend, aangezien eerdere synthesizers voornamelijk analoog waren en geen geluid konden opnemen of manipuleren.

Het instrument werd beroemd door muzikanten zoals Peter Gabriel, die het gebruikte voor zijn album So, en Kate Bush, die het een belangrijk onderdeel maakte van haar creatieve proces op albums zoals Hounds of Love. Andere artiesten zoals Stevie Wonder, Jean-Michel Jarre, en Herbie Hancock adopteerden het ook snel, waardoor het invloedrijk werd in genres variërend van pop tot elektronische muziek.

Een van de meest baanbrekende functies van de Fairlight CMI was het "Page R"-systeem, een vroege vorm van een digitale sequencer waarmee muzikanten verschillende patronen konden programmeren en afspelen. Dit bood een geheel nieuwe manier om muziek te componeren, ver voorbij de mogelijkheden van traditionele sequencers.

Ondanks zijn revolutionaire mogelijkheden had de Fairlight CMI ook nadelen. Het was extreem duur, met een prijskaartje van meer dan $30.000, wat het alleen toegankelijk maakte voor topartiesten en grote studio's. Bovendien was het een complex systeem dat veel technische kennis vereiste om volledig te benutten.

Door de beperkte oplage en hoge prijs is de Fairlight CMI vandaag de dag een zeldzaam en waardevol verzamelobject. Hoewel de technologie in de loop der jaren is ingehaald door modernere, goedkopere alternatieven, blijft de impact van de Fairlight CMI groot. Het is een mijlpaal in de geschiedenis van muziekproductie en wordt nog steeds geroemd om zijn bijdrage aan de ontwikkeling van digitale muziek en sampling.

3. Moog Polymoog

De Moog Polymoog, gelanceerd in 1975, was een baanbrekende synthesizer vanwege zijn polyfone mogelijkheden, wat destijds een grote stap vooruit was in vergelijking met de monofone synthesizers die slechts één noot tegelijk konden spelen. Deze vroege polyfonie stelde muzikanten in staat om akkoorden en complexere harmonieën te creëren, wat een belangrijk kenmerk werd voor de evolutie van elektronische muziek.

De Polymoog werd beroemd door artiesten zoals Gary Numan, die het gebruikte op zijn hit "Cars". De warme, analoge klank van de Polymoog werd een belangrijk onderdeel van Numan's herkenbare geluid in de late jaren '70 en vroege jaren '80. Het instrument werd ook gebruikt door andere invloedrijke artiesten zoals David Bowie en Parliament-Funkadelic, waardoor het zijn stempel drukte op een breed scala aan muziekstijlen.

Wat de Moog Polymoog uniek maakte, was zijn mogelijkheid om klanken te combineren via presetfuncties, die de gebruiker direct toegang gaven tot verschillende geluiden zonder dat ze handmatig moesten worden geprogrammeerd. Het instrument had verder een graphic equalizer voor nauwkeurige toonregeling en de mogelijkheid om meerdere modulaties tegelijkertijd toe te passen. Dit maakte het veelzijdig voor zowel live als studio-opnames.

Een nadeel van de Polymoog was echter de complexiteit van de elektronica. Het instrument had veel delicate componenten, wat leidde tot onderhoudsproblemen en storingen. Dit, samen met de relatief hoge prijs, beperkte de productie en maakte het uiteindelijk een zeldzaam instrument. De originele exemplaren zijn nu zeer gewild door verzamelaars en synth-liefhebbers vanwege hun historische en muzikale waarde.

Met zijn invloed op elektronische muziek en innovatieve technologie blijft de Moog Polymoog een belangrijk onderdeel van de synthesizergeschiedenis. Ondanks de technologische vooruitgang blijft het een iconisch instrument dat zijn plaats in de muziekgeschiedenis verdient.

4. Yamaha GX-1

De Yamaha GX-1, geïntroduceerd in de jaren '70, wordt vaak beschouwd als de "vader van de synthesizers" vanwege zijn baanbrekende technologie en invloed op latere synthesizers. Het was het eerste multi-keyboard, multi-engine synthesizerconcept van Yamaha en stond bekend om zijn overweldigende omvang en complexiteit. De GX-1 had drie afzonderlijke toetsenborden, een voetsynthesizer en een ingebouwd pedaalbord, waarmee het bijna als een volledig orgel aanvoelde, maar dan met geavanceerde synthesizerfuncties.

De GX-1 gebruikte polyfone en monofone synthesizer-engines, waardoor muzikanten akkoorden konden spelen en tegelijkertijd de expressieve controle over individuele noten behielden. De klankmogelijkheden waren bijna oneindig, met filters, modulaties, en toonregeling die ongeëvenaard waren voor zijn tijd. Het was uitgerust met touch-sensitive toetsen(voor dynamiek), en muzikanten konden de intensiteit van de toonhoogte en het geluid aanpassen door harder of zachter te spelen, iets wat in die tijd zeer geavanceerd was.

Stevie Wonder en Keith Emerson waren twee van de meest beroemde gebruikers van de GX-1. Wonder gebruikte de GX-1 voor zijn album Songs in the Key of Life, terwijl Emerson het instrument gebruikte tijdens live-optredens en op albums zoals Works van Emerson, Lake & Palmer. Emerson beschreef het instrument vaak als een synthesizer die alles kon doen wat hij wilde, wat de enorme muzikale flexibiliteit van de GX-1 benadrukte.

Vanwege de hoge kosten en complexiteit werden slechts ongeveer 10 exemplaren van de Yamaha GX-1 geproduceerd, wat het een uiterst zeldzaam instrument maakt. De GX-1 werd ook beschouwd als een voorloper van de later uitgebrachte Yamaha CS-80, die meer toegankelijk was voor muzikanten, maar nog steeds niet de uitgebreide functies en mogelijkheden had van de GX-1.

De Yamaha GX-1 wordt nu beschouwd als een heilige graal onder synthesizers en blijft een iconisch en zeldzaam stuk muziekgeschiedenis, met een blijvende invloed op zowel elektronische muziek als synthesizerontwerp. Het is een verzamelobject geworden, met een aanzienlijke waarde op de vintage muziekinstrumentenmarkt.

5. Roland Jupiter-8

De Roland Jupiter-8, uitgebracht in 1981, is een van de meest iconische analoge synthesizers van de jaren '80. Het instrument staat bekend om zijn rijke, warme klank en zijn veelzijdige mogelijkheden, die het tot een favoriet maakten onder talloze muzikanten. Met acht-stemmige polyfonie en twee oscillatoren per stem kon de Jupiter-8 complexe en gelaagde geluiden produceren die in die tijd ongeëvenaard waren. Deze functies, samen met een breed scala aan filteropties en modulatiemogelijkheden, maakten het ideaal voor zowel dikke baslijnen als rijke pads en leads.

Wat de Jupiter-8 onderscheidde, was de stabiele analoge oscillatoren die zorgden voor een nauwkeurige toonhoogte, iets wat andere analoge synthesizers soms niet konden garanderen. Dit maakte het instrument niet alleen geliefd in de studio, maar ook op het podium. Muzikanten zoals Duran Duran, Depeche Mode, en Michael Jackson gebruikten de Jupiter-8 in hun producties, waardoor het synoniem werd met het geluid van de jaren '80.

Een ander belangrijk kenmerk van de Jupiter-8 was de ingebouwde arpeggiator- en split-functies, waarmee de speler het klavier kon verdelen in twee secties met verschillende klanken. Dit was een innovatieve functie die het instrument zeer flexibel maakte voor live optredens.

Ondanks zijn enorme populariteit in de jaren '80, werd de productie van de Jupiter-8 in 1985 stopgezet. Dit, samen met de robuuste constructie en blijvende vraag, heeft ervoor gezorgd dat de Jupiter-8 vandaag de dag een zeer gewild en zeldzaam instrument is. Originele exemplaren worden zelden verkocht en hebben een hoge waarde op de vintage markt.

Vanwege zijn iconische status en unieke klank blijft de Roland Jupiter-8 een favoriet onder zowel verzamelaars als professionele muzikanten. Het wordt nog steeds gebruikt in moderne muziekproducties, en hoewel er digitale en softwarematige reproducties bestaan, kan niets echt de rijke, analoge klank van het originele instrument vervangen.

Bekijk hier het hele artikel over de Iconische Roland Jupiter 8

6. EMS Synthi A

De EMS Synthi A, uitgebracht in 1971 door Electronic Music Studios (EMS) in het Verenigd Koninkrijk, is een baanbrekende draagbare modulaire synthesizer die beroemd werd door zijn innovatieve ontwerp en veelzijdigheid. In tegenstelling tot traditionele modulaire synthesizers, die groot en log waren, was de Synthi A ontworpen als een compact en draagbaar instrument, verpakt in een behuizing die leek op een koffertje. Het instrument was relatief eenvoudig te vervoeren, wat het populair maakte bij muzikanten en geluidstechnici die op zoek waren naar een flexibele en draagbare synthesizer voor zowel studio- als livegebruik.

Wat de EMS Synthi A uniek maakt, is het patch-matrixsysteem, een revolutionaire benadering van modulaire synthesizers. In plaats van het gebruik van kabels om verbindingen te maken tussen verschillende modules, bood de Synthi A een matrix van pinnen waarmee gebruikers eenvoudig verbindingen konden maken tussen de oscillatoren, filters, envelope generators, en andere modules. Dit gaf gebruikers een bijna onbeperkte vrijheid om complexe en unieke geluiden te creëren, met veel minder ruimte en moeite dan traditionele modulaire systemen.

De Synthi A werd beroemd door zijn gebruik op Pink Floyd’s legendarische album The Dark Side of the Moon (1973). Muzikant Roger Waters gebruikte de Synthi A om de ruimteachtige en atmosferische geluiden te produceren die kenmerkend zijn voor nummers zoals "On the Run". Het instrument werd ook populair bij andere progressieve rock- en elektronische muzikanten vanwege zijn capaciteit voor experimentele geluiden en texturen.

De Synthi A bood echter meer dan alleen draagbaarheid en een eenvoudig patchsysteem. Het was voorzien van krachtige analoge oscillatoren, een lagefrequentie-oscillator (LFO), ringmodulator, en verschillende filters die het mogelijk maakten om een breed scala aan geluiden te genereren, van diepe baslijnen tot futuristische effecten en atmosferische klanken. Deze veelzijdigheid maakte het instrument een favoriet in de opkomende elektronische muziek van de jaren '70.

Vanwege de beperkte productie is de EMS Synthi A vandaag de dag een zeer zeldzaam en waardevol instrument. Slechts enkele honderden exemplaren werden gemaakt, waardoor het een gewild verzamelobject is voor synth-liefhebbers en muzikanten die geïnteresseerd zijn in vintage analoge apparatuur. De Synthi A blijft een belangrijk stuk muziekhistorie en een symbool van de vroege ontwikkeling van elektronische muziek.

7. Oberheim OB-Xa

De Oberheim OB-Xa, geïntroduceerd in 1980, is een van de meest iconische analoge synthesizers uit de jaren '80 en staat bekend om zijn rijke, vette geluid. Dit instrument werd beroemd door het gebruik op Van Halen's hit Jump, waarbij de herkenbare leadmelodie van het nummer volledig werd uitgevoerd op de OB-Xa. Zijn krachtige, warme klanken maakten het tot een favoriet voor muzikanten in verschillende genres, van rock tot pop en elektronica.

De OB-Xa was een opvolger van de Oberheim OB-X en werd uitgerust met enkele belangrijke verbeteringen, zoals een acht-stemmige polyfonie (oorspronkelijk verkrijgbaar in vier of acht stemmen) en de mogelijkheid om de oscillatoren te splitsen tussen de bovenste en onderste delen van het toetsenbord. Dit gaf gebruikers meer flexibiliteit en controle over de geluiden, wat bijdroeg aan de veelzijdigheid van het instrument. Het instrument gebruikte twee VCO’s (Voltage Controlled Oscillators) per stem, waardoor het krachtige en rijke klanken kon produceren, variërend van diepe bassen tot heldere leads en volle pads.

De filters van de OB-Xa waren een van de kenmerken die het zo geliefd maakten. Het instrument was uitgerust met 12 dB/okt en 24 dB/okt low-pass filters, die een breed scala aan geluiden mogelijk maakten. Deze filters gaven het een kenmerkende analoge klank die het onderscheidde van andere synthesizers uit die tijd.

Ondanks zijn populariteit, werd de OB-Xa slechts een paar jaar geproduceerd, wat heeft bijgedragen aan zijn huidige zeldzaamheid. Dit, in combinatie met de hoge vraag naar vintage analoge synthesizers, maakt de OB-Xa vandaag de dag een waardevol en zeldzaam instrument op de tweedehandsmarkt. Het wordt nog steeds gezocht door muzikanten en verzamelaars die op zoek zijn naar de authentieke, analoge sound van de jaren '80.

De Oberheim OB-Xa blijft een belangrijke synth in de geschiedenis van elektronische muziek vanwege zijn bijdrage aan het geluid van de jaren '80, en het blijft een legendarisch instrument dat nog steeds de inspiratie vormt voor moderne synthesizerontwerpen.

Maar Oberheim is weer terug met de introductie van de OB-X8 zet het merk zichzelf weer op de kaart. Deze nieuwe synthesizer combineert de beste elementen van de legendarische OB-X, OB-Xa, en OB-8 in één instrument, met zowel de klassieke klanken als nieuwe geluiden die je zelf kunt creëren via een intuïtief bedieningspaneel.

Oberheim OB X8 (2022)

De Oberheim OB-Xa, een van de meest iconische synthesizers uit de jaren '80, is nu nog waardevoller vanwege de recente uitgave van zijn opvolger, de Oberheim OB-X8. Terwijl de OB-Xa werd gebruikt door bands zoals Van Halenop hun hit Jump, biedt de OB-X8 een moderne interpretatie van de klassieke OB-serie, inclusief de klanken van de OB-X, OB-Xa en OB-8 in één instrument.

De Oberheim OB-X8, uitgebracht in 2022, is ontworpen om de originele klank en feel van de klassieke Oberheim synthesizers te behouden, terwijl het gebruik maakt van moderne technologie. Het heeft een volledig analoog signaalpad en dezelfde iconische VCO’s, VCF’s, en enveloppen als zijn voorgangers. Daarnaast biedt het nieuwe functies zoals MIDI-connectiviteit, een velocity- en aftertouch-gevoelig toetsenbord, en een verbeterde patch-opslag.

Het instrument is gericht op zowel de puristen die de klassieke Oberheim-sound willen als op moderne muzikanten die op zoek zijn naar een veelzijdige en robuuste analoge synthesizer. De release van de OB-X8 heeft het bewustzijn en de vraag naar de originele OB-Xa opnieuw doen opleven, waardoor de vintage OB-Xa nu nog gewilder is bij verzamelaars.

De OB-X8 is een hommage aan het verleden met verbeteringen die de weg vrijmaken voor de toekomst van analoge synthesizers, en blijft trouw aan het erfgoed van de Oberheim OB-serie.

Bekijk hier het hele artikel over de Oberheim OB X8 en zijn desktopversie

8. ARP 2600

De ARP 2600, uitgebracht in 1971 door ARP Instruments, is een van de meest invloedrijke semi-modulaire analoge synthesizers aller tijden. Het instrument werd beroemd vanwege zijn gebruik in klassieke elektronische muziek, soundtracks en door artiesten zoals Jean-Michel Jarre, Herbie Hancock, en Stevie Wonder. Een van de bekendste toepassingen is echter het gebruik van de ARP 2600 voor de stem van R2-D2 in de Star Wars films, wat zijn veelzijdigheid benadrukt.

De ARP 2600 combineerde de kracht van een modulaire synthesizer met de eenvoud van een vaste configuratie, wat betekende dat het zowel voor beginners als ervaren muzikanten geschikt was. In tegenstelling tot volledig modulaire synthesizers, hoefden gebruikers niet alle verbindingen handmatig te patchen, aangezien de ARP 2600 veel interne verbindingen had. Hierdoor kon het gemakkelijk worden gebruikt als een kant-en-klare synthesizer, terwijl het toch de vrijheid bood om externe patchkabels te gebruiken voor meer complexe configuraties.

De VCO's (Voltage Controlled Oscillators) van de ARP 2600 stonden bekend om hun stabiele en volle klank, en het instrument had een breed scala aan filters, envelope generators, ringmodulatie, en een ingebouwde spring reverb, waardoor het geluiden kon produceren die variëren van dikke baslijnen tot futuristische effecten en rijke texturen. Deze veelzijdigheid maakte de ARP 2600 populair in een breed scala aan muzikale stijlen, van elektronische muziek tot rock en filmmuziek.

Ondanks zijn succes stopte ARP de productie van de 2600 in de vroege jaren '80, kort voordat het bedrijf failliet ging. Dit maakte de originele ARP 2600 tot een zeer zeldzaam en gewild verzamelobject. Hoewel er in recente jaren heruitgaven zijn geweest, waaronder een ARP 2600 FS (Full Size) en een compactere versie van Korg, blijft de originele ARP 2600 zeer waardevol en geliefd vanwege zijn authentieke analoge klank en historische betekenis.

Vandaag de dag wordt de ARP 2600 nog steeds beschouwd als een van de grootste synthesizers ooit gemaakt, een instrument dat zowel de pioniers van elektronische muziek als moderne muzikanten inspireert.

Met ARP heb ik zelf een speciale emotionele band omdat - je raadt het al - m'n eerste synthesizer een ARP was. Echter geen 2600, maar een ARP Omnistring.

9. PPG Wave 2.3

De PPG Wave 2.3, uitgebracht in 1982 door het Duitse bedrijf PPG (Palm Products GmbH), was een van de eerste synthesizers die wavetables combineerde met analoge filters, wat destijds een revolutionaire stap was in de ontwikkeling van digitale synthesizers. Het instrument werd beroemd vanwege zijn gebruik door artiesten zoals Depeche Mode, Thomas Dolby, en Stevie Wonder, en het speelde een belangrijke rol in de sound van de vroege jaren '80 synthpop.

Wat de PPG Wave 2.3 bijzonder maakt, is de innovatieve wavetable-synthesetechnologie. In plaats van de traditionele analoge golfvormen (zoals zaagtand en sinus) te gebruiken, bevatte de PPG een verzameling van digitale golfvormen (wavetables) die konden worden gemanipuleerd om complexe en dynamische klanken te creëren. Dit stelde muzikanten in staat om geluiden te genereren die eerder onmogelijk waren met analoge synthesizers. Door deze technologie te combineren met analoge filters, kon de PPG Wave 2.3 een unieke mix van digitaal-analoge klanken produceren.

Een van de belangrijkste updates van de Wave 2.3 ten opzichte van zijn voorgangers, de Wave 2.0 en 2.2, was de mogelijkheid om acht-stemmige polyfonie te gebruiken en de toevoeging van MIDI-functionaliteit. Hierdoor konden muzikanten met meer klanklagen werken en het instrument eenvoudig in hun MIDI-setup integreren, wat het tot een veelzijdig hulpmiddel maakte in zowel studio- als live-omgevingen.

De klank van de PPG Wave 2.3 is omschreven als scherp, krachtig en glasachtig, wat perfect aansloot bij de opkomende elektronische muziek van de jaren '80. Het instrument werd een cruciaal onderdeel van de karakteristieke sound van Depeche Mode, vooral op albums zoals Some Great Reward en Black Celebration.

Ondanks zijn invloed had de PPG Wave 2.3 een beperkte productierun, wat het vandaag de dag een zeer zeldzaam en gewild instrument maakt onder verzamelaars en muzikanten. De combinatie van de complexe digitale technologie en analoge filters zorgde ervoor dat de synthesizer zijn tijd ver vooruit was, maar ook prijzig en moeilijk te onderhouden.

Vanwege zijn unieke plaats in de geschiedenis van de synthesizer en de voortdurende populariteit van het wavetablesysteem in moderne synths, wordt de PPG Wave 2.3 nog steeds beschouwd als een baanbrekend instrument. Het is niet alleen een symbool van de vroege digitale revolutie in muziek, maar het inspireerde ook latere synthesizers en software zoals de Waldorf synths, die voortbouwen op de technologie van PPG.

10. Elka Synthex

De Elka Synthex, een analoge synthesizer uit Italië, werd in de vroege jaren '80 geproduceerd door Elka, een bedrijf dat voornamelijk bekend stond om zijn orgels. De Synthex onderscheidde zich van andere synthesizers uit die tijd door zijn hoge bouwkwaliteit en unieke klankmogelijkheden. Hoewel Elka minder bekend was in de wereld van synthesizers, werd de Synthex snel beroemd vanwege zijn veelzijdigheid en rijke, analoge klank.

Een van de beroemdste gebruikers van de Elka Synthex is Jean-Michel Jarre, die het instrument prominent gebruikte op zijn album Rendez-Vous (1986). Vooral het nummer "Second Rendez-Vous" werd een klassiek voorbeeld van de prachtige sweeping pad-klanken en volle texturen die de Synthex kon produceren. De Synthex bood een breed scala aan geluiden, van diepe baslijnen tot complexe texturen, dankzij zijn oscillatoren en analoge filters. Een andere geliefde functie van de Synthex was de multimodale chorus, die zorgde voor rijke, ruimtelijke effecten.

Een ander belangrijk kenmerk van de Synthex is dat het een acht-stemmige polyfonie bood, wat in die tijd niet standaard was. Dit maakte het een aantrekkelijke keuze voor muzikanten die meer lagen in hun muziek wilden verwerken. Bovendien beschikte de Elka Synthex over een ingebouwde sequencer, waarmee gebruikers patronen konden creëren en vastleggen zonder externe apparatuur nodig te hebben, wat hem veelzijdig maakte voor zowel live als studiogebruik.

Ondanks zijn geavanceerde functies had de Synthex een relatief beperkte productie, wat het vandaag de dag een zeer zeldzaam en gewild instrument maakt. De beperkte beschikbaarheid van originele exemplaren en de hoge vraag hebben geleid tot een aanzienlijke stijging van de waarde op de vintage synthesizermarkt. Veel muzikanten en verzamelaars beschouwen de Synthex als een van de beste analoge synthesizers ooit gemaakt vanwege zijn rijke klank en veelzijdigheid.

Hoewel Elka de productie van de Synthex stopte in het midden van de jaren '80, blijft het instrument een belangrijk onderdeel van de synthesizergeschiedenis en wordt het nog steeds gekoesterd door degenen die het geluk hebben er een in hun bezit te hebben.

11. Sequential Circuits Prophet-5 Rev 1

De Sequential Circuits Prophet-5 Rev 1, uitgebracht in 1978, was een baanbrekende synthesizer en een van de allereerste volledig polyfone synthesizers met geheugen voor patches. Dit betekende dat muzikanten hun instellingen konden opslaan en later opnieuw konden oproepen, een revolutionaire functie in die tijd. De Prophet-5 bood vijf-stemmige polyfonie, wat het mogelijk maakte om complexe harmonieën en akkoorden te spelen, en het introduceerde een volledig programmeerbare interface, iets wat andere synthesizers op dat moment niet hadden.

De Rev 1-versie van de Prophet-5 is bijzonder zeldzaam en gewild vanwege het feit dat er slechts een paar honderd exemplaren van zijn geproduceerd voordat verbeterde versies (Rev 2 en Rev 3) op de markt kwamen. De Rev 1-modellen werden handgemaakt door Dave Smith en zijn team in San Jose, Californië. Deze vroege versies waren echter niet zo stabiel als de latere modellen, wat leidde tot hun korte productieperiode. De latere revisies introduceerden betere componenten en verbeterde de stemstabiliteit, maar de originele Rev 1-versie blijft een zeldzaam verzamelobject onder synthliefhebbers vanwege de unieke, rauwe klank en historische waarde.

De Prophet-5 werd beroemd door zijn rijke, analoge geluid, geproduceerd door de Curtis CEM-3340 VCO’s en VCF’s, en werd gebruikt door veel grote artiesten, waaronder Peter Gabriel, Madonna, en Michael Jackson. Het instrument werd een vaste waarde in de muziekwereld, vooral in de opkomende genres van synthpop en new wave.

Vanwege de beperkte productie en het belang van de Prophet-5 in de evolutie van synthesizers, wordt de Rev 1-versie nu als een heilige graal beschouwd door verzamelaars. De combinatie van zijn innovatieve ontwerp en zeldzaamheid maakt het tot een van de meest gewilde vintage synthesizers op de markt.

12. Crumar Spirit

De Crumar Spirit, ontworpen door Bob Moog, is een van de zeldzaamste en meest veelzijdige analoge monosynthesizers ooit gemaakt. Uitgebracht in 1983 door het Italiaanse merk Crumar, werden er slechts een paar honderd exemplaren van geproduceerd, wat het een zeldzaam en gewild instrument maakt onder verzamelaars en synthliefhebbers.

Het ontwerp van de Spirit is bijzonder omdat het verschillende functies combineerde die destijds vooruitstrevend waren. Het is een monofone synthesizer met twee oscillatoren en breed instelbare filters, maar wat de Spirit echt onderscheidt, is de interne modulatiecomplexiteit. Het biedt uitgebreide mogelijkheden voor het creëren van rijke en complexe klanken, met functies zoals ringmodulatie, sync-modus, en een breed scala aan LFO-opties. Dit maakt het instrument enorm veelzijdig, ondanks het feit dat het monofonisch is.

De Crumar Spirit heeft een uniek duale envelope-systeem en de mogelijkheid om zeer subtiele aanpassingen in het geluid te maken, wat het een instrument maakt dat zowel geschikt is voor complexe experimentele klanken als voor klassieke synthesizerbasslines en leads. Deze flexibiliteit en de hoge mate van controle over het geluid maakten het een geliefd instrument onder synthesizerpuristen.

Ondanks zijn indrukwekkende mogelijkheden, bleef de Crumar Spirit relatief onbekend, deels vanwege de beperkte productie en het feit dat Crumar meer bekend stond om hun orgels dan synthesizers. Dit, gecombineerd met de invloed van Bob Moog als een van de belangrijkste ontwerpers, heeft ervoor gezorgd dat de Crumar Spirit nu een zeldzaam en waardevol verzamelobject is geworden.

Tegenwoordig wordt de Crumar Spirit beschouwd als een cultklassieker binnen de wereld van vintage synthesizers, en hoewel het niet de bekendheid heeft van Moog's eigen synthesizers zoals de Minimoog, blijft het een hoog aangeschreven instrument voor degenen die toegang hebben tot een van de weinige exemplaren.

Conclusie

Deze 12 zeldzame synthesizers zijn niet alleen waardevol vanwege hun historische betekenis, maar ook vanwege hun unieke klank en beperkte beschikbaarheid. Ze vertegenwoordigen enkele van de meest innovatieve en invloedrijke toetseninstrumenten in de geschiedenis van elektronische muziek, en worden vaak verkocht via gespecialiseerde dealers of op veilingen aan verzamelaars en muzikanten die op zoek zijn naar authentieke vintage geluiden. Ook op E-bay en Marktplaats kom je af en toe een zeldzame productie tegen.

Persoonlijke muzieknoot

De wereld van synthesizers kun je omschrijven als uniek en vooruitstrevend waarbij er altijd wel iets nieuws valt te ontdekken. De oude vintage synthesizers zijn een lust voor het oog en roepen herinneringen aan vroegere tijden op. De nieuwe synthesizers combineren soms die oude look en feel met de technologie van tegenwoordig. Persoonlijk vind ik virtuele instrumenten en software synthesizers enorm handig om snel even iets in te laden of te maken. Daarnaast zijn deze een stuk goedkoper dan de originele hardware van vroeger. 

Een combinatie daarvan heeft eigenlijk mijn voorkeur. 

Een vintage zoals een DX7, een nieuwe synthesizer met vintage mogelijkheden zoals de Jupiter Xm, de combinatie tussen soft- en hardware zoals de Arturia Astrolab en virtuele instrumenten zoals de Roland Cloud of Native Instruments gecombineerd met Galaxias en een goede DAW zoals Logic. Daarbij mogen de instrumenten en plugins van UAD natuurlijk niet ontbreken. En zo kan ik er nog wel een paar noemen, maar waarschijnlijk snap je wel dat ik bedoel dat de setup in de studio en de synthesizers die in een hoek staan of op zolder liggen, voor iedereen een eigen persoonlijke keuze is. Het gaat allemaal om muziekmaken, of niet! 

Updates via YouTube

Overbodig om te melden dat veel sounds van vroegere snthesizers tegenwoordig ook als model expansions en virtuele instrumenten worden uitgebracht. Regelmatig zal ik daar een update over plaatsen. Vergeet niet ons YouTube-kanaal te volgen waar regelmatig nieuwe video's en sounds worden gedeeld.

VOLG ONS: https://www.youtube.com/@Muziekbundel

Synthesizer Aanbiedingen op E-Bay

 BEKIJK PRIJZEN 

Reacties

De getoonde synthesizers nemen meestal een speciaal plekje in, in de harten van de échte synth liefhebber. Bezit je er eentje (of meerdere) en wil je jouw verhaal delen? Of heb je spijt dat je eentje hebt verkocht nu de waardes extreem zijn gestegen? Wat je verhaal ook is, deel het in het reactieveld onderaan. We zijn benieuwd!