Wat is een MIDI-Keyboard?

In de wereld van muziekproductie en liveoptredens is het MIDI-keyboard een onmisbaar instrument geworden. Het combineert de traditionele speelbaarheid van een piano met de geavanceerde mogelijkheden van moderne technologie. Dit artikel duikt verder in wat MIDI-keyboards zijn, hoe je ze kunt gebruiken, hun voor- en nadelen, en hun waarde voor beginnende muzikanten.

Wat is een MIDI-Keyboard?

Een MIDI-keyboard, of Master keyboard, is een elektronisch muziekinstrument dat geen eigen geluid produceert. In plaats daarvan stuurt het MIDI (Musical Instrument Digital Interface) signalen naar een computer, synthesizer, of ander MIDI-compatibel apparaat om geluiden of noten te genereren. Dit betekent dat de muzikale expressie van de gebruiker wordt vertaald naar digitale data, die vervolgens kan worden bewerkt, opgenomen of gemixt met muziekproductie software (DAW). Een MIDI-keyboard functioneert dus alles een controller (MIDI-controller) om signaal uit te sturen zoals een afstandsbediening de tv bediend.

Opmerking: Met een MIDI-keyboard kun je dus alleen maar andere instrumenten of je computer aansturen. Er zitten geen geluiden, sounds of presets in. Aan een MIDI-keyboard alleen heb je dus niets, je hebt altijd iets nodig wat wordt aangestuurd voor geluid of opname. 

Gebruik van MIDI-Keyboards

MIDI-keyboards zijn uiterst veelzijdig en kunnen op verschillende manieren worden gebruikt:

• Muziekproductie: In een thuisstudio setting wordt het MIDI-keyboard vaak gekoppeld aan muziekproductiesoftware (DAW - Digital Audio Workstation). Dit stelt muzikanten in staat om verschillende instrumenten te bespelen, sequenties te programmeren, en complexe arrangementen te creëren, allemaal vanaf één interface.
• Liveoptredens: Live muzikanten gebruiken MIDI-keyboards om een breed scala aan geluiden toegankelijk te maken vanaf één instrument. Dit is vooral handig voor bands of solo-artiesten die een breed palet aan klanken nodig hebben zonder meerdere fysieke instrumenten mee te nemen.
• Leerdoeleinden: Voor beginners bieden MIDI-keyboards een toegankelijke manier om pianovaardigheden te ontwikkelen, muziektheorie te leren, en te experimenteren met compositie en arrangement.

Voordelen van MIDI-Keyboards

• Veelzijdigheid: Met een MIDI-keyboard kun je elk digitaal instrument bespelen dat beschikbaar is in je DAW, van piano's en strijkers tot drums en synthesizers.
• Compactheid en draagbaarheid: Veel MIDI-keyboards zijn lichtgewicht en compact, waardoor ze ideaal zijn voor muzikanten met beperkte ruimte of die vaak reizen.
• Kostenbesparing: In plaats van te investeren in meerdere dure instrumenten, kun je met een MIDI-keyboard een oneindige variëteit aan geluiden verkennen tegen een fractie van de kosten.

Nadelen van MIDI-Keyboards

• Afhankelijkheid van software: Om geluid te produceren, moet een MIDI-keyboard verbonden zijn met een computer of ander apparaat met geschikte software.
• Leercurve: Voor absolute beginners kan het leren werken met een DAW en het begrijpen van MIDI-configuraties in eerste instantie ontmoedigend zijn.

Toepassingen in Studio en Live Optredens

In een studio-omgeving stelt een MIDI-keyboard muzikanten in staat om nauwkeurig en efficiënt muziek te componeren en op te nemen. De mogelijkheid om naadloos tussen instrumenten te wisselen zonder fysiek van plaats te veranderen, versnelt het creatieve proces en biedt onbegrensde artistieke vrijheid.

Bij liveoptredens biedt een MIDI-keyboard artiesten de flexibiliteit om hun geluidspalet uit te breiden en hun optredens te verrijken. Met de mogelijkheid om geluiden ter plekke aan te passen of te wisselen, kunnen muzikanten dynamische en meeslepende live ervaringen creëren.

Persoonlijke noot

Ik zal je vertellen hoe ik een MIDI-keyboard gebruik waarbij er verschillende mogelijkheden zijn die ik hieronder uitleg.

1: Soundmodule aansturen

Je sluit de MIDI Out aan op de MIDI in van de soundmodule. Dit doe je door een midikabel te gebruiken. Die kun je hier bestellen. Vervolgens zet je het MIDI-keyboard en de Soundmodule aan. Wanneer je nu de toetsen aanslaat gaat er een signaal naar de Soundmodule (waar de geluiden in zitten). In plaats van een piano of keyboard waar de geluiden al in zitten, heb je nu het toetsenbord en de geluiden apart. Met je MIDI-keyboard kun je zo allerlei soundmodules aansturen.

Let er wel op dat je MIDI-kanaal wat uitstuurt (toetsenbord) hetzelfde is dan het MIDI-kanaal wat ontvangt (Soundmodule.

2: Synthesizer aansturen

Wanneer je een synthesizer met een extern MIDI-keyboard wilt aansturen werkt dat op dezelfde manier. Je sluit wederom de MIDI Out (Toetsenbord) aan op de MIDI In van de synthesizer. Ook nu zorg je ervoor dat het MIDI-kanaal van beide apparaten op hetzelfde kanaal staan. Met je MIDI-keyboard stuur je nu de synthesizer aan die het geluid produceert.

Let er wel op dat de instellingen van de synthesizer goed staan. Dat is soms een gepuzzel, maar wanneer je dit eenmaal door hebt is er geen vuiltje meer aan de lucht.

3: Computer aansturen

Wanneer je de computer of laptop wilt aansturen met een MIDI-keyboard heb je MIDI Input op de computer nodig. En die zit er in de meeste gevallen niet op. Hiervoor kun je een kabel of adapter gebruiken van USB naar MIDI, maar dat is tegenwoordig een beetje ouderwets. Vaak zit er op je MIDI-keyboard ook een USB aansluiting zodat je die rechtstreeks op de computer aan kunt sluiten.

Maar dan ben je er nog niet, je hebt immers ook een programma nodig om de minisignalen te ontvangen en geluiden te produceren. Ik noem hier een aantal programma's, maar er zijn er veel meer. Denk bijvoorbeeld aan: Fruity Loops, Logic (Apple), Zenbeats, Cubase, Protools, Luna (UAD) enz... In de programma's zitten virtuele instrumenten die je met MIDI aan kunt sturen. Dus in plaats van dat je een soundmodule of synthesizer aanstuurt, stuur je nu de geluiden in de software aan. Zorg er hier ook weer voor dat de MIDI-kanalen op elkaar zijn afgestemd anders heb je geen geluid. Het kan soms nodig zijn om de (rode) record button in te drukken voordat je geluid hebt maar dat is per programma afhankelijk.

Tegenwoordig heb je ook Stand Alone Virtuele instrumenten zoals Galaxias en Native Instruments. Dit werk op dezelfde manier alleen gebruik je dan geen DAW maar de Stand Alone software.

Om software op de computer met een MIDI-keyboard aan te sturen is het slim om je daar even goed in te verdiepen. Je moet dus in je software (DAW genoemd) een MIDI-kanaal aanmaken. Wanneer je het MIDI-keyboard via kanaal 1 uitstuurt, is het de bedoeling dat je met de software (DAW) op MIDI-kanaal 1 het signaal ontvangt. Ook moet je een Virtueel Instrument, bijvoorbeeld een Piano op dat kanaal hebben gekozen wat actief is. Via een koptelefoon of luidsprekers hoor je dan wat je speelt.

Leuk detail: Vroeger ben ik begonnen met een Atari 1040ST omdat dat (bij mijn weten) de enige computer was waar een MIDI-aansluiting op zat. Met een synthesizer (Roland D10 en D20) nam ik hetgeen ik speelde (In MIDI) op.

Ik kan over het aansturen van Virtuele instrumenten nog wel uren schrijven maar ik laat het voorlopig hierbij. Je weet nu dat je een MIDI-keyboard wat MIDI-signalen uitstuur door middel van een MIDI-kabel of USB kunt aansluiten op een soundmodule of computer. Zoals eerder gezegd kan het soms wat gepuzzel zijn om de juiste instellingen te vinden.

TIP: Wanneer je de juiste aansluitingen hebt gemaakt en de juiste instellingen hebt gevonden is het slim om hier een foto van te maken, of het op te schrijven. Ook kun je op computers een Template maken waarin de juiste instellingen zijn opgeslagen. Hiermee voorkom je opnieuw zoekwerk wanneer iets niet volgens plan gaat, of je de apparatuur hebt verplaatst.

Opmerking: Sommige muzikanten gebruiken MIDI-keyboards (of controllers) ook tijdens Live optredens maar zelf ben ik daar nooit zo'n voorstander van geweest. Wanneer het even misgaat met de instellingen heb je een probleem/uitdaging tijden het optreden. Toch kan het voor jou een oplossing zijn dus verdiep je daar goed in wanneer je ermee aan de slag wilt. Wat voor mij niet werkt kan juist voor jou wel uitstekend werken.

Wat kan een MIDI-Keyboard allemaal?

Een MIDI-keyboard is niet alleen een krachtig instrument voor het bespelen van andere apparaten en virtuele instrumenten, maar het biedt ook een breed scala aan functies die de workflow in digitale muziekproductie en liveoptredens kunnen verbeteren. Naast het aansturen van een DAW (Digital Audio Workstation), bieden MIDI-keyboards diverse andere functionaliteiten die ze tot een onmisbare tool voor muzikanten en producers maken. Hier zijn enkele functies van een MIDI-keyboard:

1. DAW-controle

• Transportcontroles: Speel af, pauzeer, stop, spoel terug, en ga naar de volgende track direct vanaf je MIDI-keyboard. Dit bespaart tijd door niet steeds terug te hoeven gaan naar je computer of muis.
• Mixercontroles: Pas volumes, panning, en zelfs send-niveaus aan met faders en knoppen op het MIDI-keyboard, waardoor je een hands-on mixervaring krijgt zonder een fysieke mixer aan te schaffen.

2. Drumpads

• Bespelen drumpads: Veel MIDI-keyboards zijn uitgerust met drumpads die een dynamische en expressieve manier bieden om drum- en percussie-instrumenten te bespelen. Dit is ideaal voor het maken van beats en het toevoegen van ritmische elementen aan je tracks.

3. Knoppen, Faders en Draaiknoppen

• Toewijsbare knoppen: Gebruik deze om verschillende functies binnen je DAW toe te wijzen, zoals het activeren van loops, het wisselen van effecten, of het bedienen van synth parameters.
• Faders: Deze kunnen worden gebruikt voor het dynamisch aanpassen van volumelevels, het mixen van tracks of het regelen van effectparameters.
• Draaiknoppen (Encoders): Perfect voor het fijn afstellen van synth-instellingen, effectparameters, en meer, waardoor een precieze controle over je geluid mogelijk is.

4. Arpeggiator

• Opvolgend opspelen: Een ingebouwde arpeggiator kan noten automatisch opeenvolgend afspelen gebaseerd op de ingedrukte toetsen, wat leidt tot complexe patronen en texturen zonder dat je elke noot handmatig hoeft te spelen.

5. Modulatie- en Pitchbendwielen

• Modulatiewiel: Voeg expressie toe aan je spel door vibrato, tremolo, of andere modulatie-effecten in real-time te regelen.
• Pitchbendwiel: Verander de pitch van noten voor expressieve effecten zoals pitchbends of portamento.

6. Aftertouch

• Expressie: Sommige geavanceerde MIDI-keyboards bieden aftertouch-functionaliteit, waarmee je extra expressie kunt toevoegen door harder op de toetsen te drukken nadat deze zijn ingedrukt. Dit kan worden gebruikt om vibrato, volume, en andere parameters te regelen.

7. Integratie met Virtuele Instrumenten en Plug-ins

• Selecteren: Naadloze integratie met virtuele instrumenten (VSTi's) en effecten, waardoor je de controle hebt over presets, geluiden en effecten zonder je muis te gebruiken.

8. Externe Hardware Bedienen

• Externe bediening: MIDI-keyboards kunnen ook worden gebruikt om externe MIDI-hardware, zoals synthesizers en drummachines, aan te sturen, waardoor ze een centrale hub worden voor zowel je digitale als analoge setup.

Deze uitgebreide functionaliteiten maken het MIDI-keyboard tot een belangrijk hulpmiddel voor het gebruik van je muziekproductieproces, het verhogen van je efficiëntie en creativiteit, en het verbreden van je muzikale mogelijkheden.

Tot slot

Een MIDI-keyboard is dus een toetsenbord waarmee je een MIDI-signaal uitstuurt wanneer je een toets indrukt. Het MIDI-signaal kan zowel via een MIDI-poort (aansluiting) als via USB worden verzonden. De soundmodule, computer of zelfs een ander instrument (met MIDI) ontvangt dit signaal, en stuurt het geselecteerde Virtuele instrument en geluid aan. Dit geeft je de mogelijkheid om enorm veel geluiden te kunnen gebruiken die op je computer staan. Denk eraan dat sommige programma's en virtuele instrumenten geld kosten.

Daarnaast kan het MIDI-Keyboard als een controller functioneren waarmee je verschillende functies van je muziekprogramma bestuurt zonder de muis aan te raken. Op onze website zul je regelmatig nieuwe onderwerpen over muzieksoftware en de (nieuwe) mogelijkheden vinden dus kom regelmatig terug voor het laatste nieuws of een update.

Reacties

Wil je reageren op dit artikel, of heb je nog iets aan te vullen om anderen te helpen en te inspireren? Doe dat dan via de reactie button onderaan.

PS: Vergeet niet ons te volgen op Instagram en YouTube

Terug naar overzicht